Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej monitoruje działanie gmin jako operatorów. Gminy realizujące program Czyste Powietrze jako operatorzy mogą zlecać zadania zewnętrznym wykonawcom, jednak odpowiadają za ich działania jak za własne. Wiąże się to z ryzykiem konfliktu interesów, a nawet potencjalnych nadużyć.
WFOŚiGW w Toruniu apeluje o szczególną ostrożność w powierzaniu przez gminy zadań operatora zewnętrznym podmiotom, zwłaszcza firmom instalacyjnym, budowlanym, audytorom energetycznym, którzy mogliby jednocześnie świadczyć usługi dla beneficjentów programu. Powierzanie obowiązków operatorskich osobom lub firmom, które jednocześnie oferują usługi wykonawcze w ramach programu, wiąże się z ryzykiem konfliktu interesów, braku transparentności, a nawet potencjalnych nadużyć. Od kwietnia zmieniły się zasady programu "Czyste Powietrze" i to gmina pełniąca rolę operatora programu Czyste Powietrze ponosi pełną odpowiedzialność za realizację zadań wynikających z porozumienia operatorskiego – nawet w przypadku zlecania całości lub części działań wykonawcom zewnętrznym. Nowe zasady mają na celu uszczelnienie zasad przyznawania dofinansowań i wyeliminowanie zawyżania kosztów. Piszemy o tym TUTAJ.
Niedawno w Sejmie szefowa Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Paulina Hennig-Kloska, pokazała przykłady nieprawidłowości z kontroli programu "Czyste Powietrze": pompy ciepła montowane na rozpadających się domach, 5-centymetrowy styropian opisany jako 17-centymetrowy, drzwi warte 5 tysięcy wycenione na 43 tysiące złotych. Przykładem nieprawidłowości z naszego regionu może być przypadek pana Piotra (imię zmienione) z powiatu wąbrzeskiego, który skontaktował się z naszą redakcją. Zgłosił się do niego przedstawiciel firmy, która m.in. ociepla domy. Obiecał, że załatwi wszystkie formalności związane z otrzymaniem dofinasowania z "Czystego Powietrza". Po sprawdzeniu dochodów pana Piotra powiedział, że nie będzie żadnego wkładu własnego, ponieważ jest on rencistą z niską rentą. Podpisano umowę z rolnikiem na ocieplenie domu. Po pewnym czasie powrócił przedstawiciel firmy i stwierdził, że koszt ocieplenia wyniesie 100 tysięcy złotych. Oznajmił, że pan Piotr ma dopłacić 30 tysięcy, gdyż dofinansowanie nie obejmie całości. Rolnik zrezygnował, ponieważ nie dysponował taką kwotą. Koszt ocieplenia wydał mu się zawyżony, więc skontaktował się z miejscową firmą budowlaną. Ta wyceniła całkowity koszt na maksymalnie 18 tysięcy. Pan Piotr skontaktował się z WFOŚiGW i okazało się, że firma, z którą podpisał umowę, nie tylko nie ubiegała się w jego imieniu o dofinansowanie, ale zdecydowanie zawyżyła koszty ocieplenia, które w całości miał on sam pokryć.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu przypomina, że to gmina – jako operator – odpowiada za prawidłową realizację wszystkich powierzonych jej zadań, niezależnie od tego, kto faktycznie je wykonuje w jej imieniu.