Osoby, które przejeżdżają drogą krajową 91 z Torunia w kierunku Chełmży z pewnością, zwróciły uwagę na ogromny radioteleskop, który jest ważną częścią Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Piwnicach. Unikalna w skali kraju jednostka kończy 75 lat.
To już 75 lat
Uroczyste obchody jubileuszu 75-lecia Obserwatorium Astronomicznego UMK w Toruniu odbyły się w czwartek (19 września) na Wydziale Fizyki i Astronomii UMK. Program obejmował także przejazd do obserwatorium.
Jednym z gości wydarzenia był prezydent Torunia Paweł Gulewski. - Obserwatorium jest dla nas bardzo ważne. To element akademickości Torunia. 75 lat temu grupa pasjonatów oraz astronomów z Uniwersytetu Stefana Batorego przyjechała transportem przesiedleńczym do Torunia i postanowiła założyć UMK. Niemal równolegle rozwijała się astronomia toruńska. To z punktu widzenia Grodu Kopernika było niezwykle ważne przedsięwzięcie. Aż strach pomyśleć, co by było, gdyby UMK się nie zawiązało. Ten profil miasta naukowego, rzesze studentów, dyscypliny, które przysparzają nam naprawdę sławy - opowiadał prezydent Paweł Gulewski.
A jak wygląda praca w obserwatorium? - Zupełnie inaczej, niż by się komuś mogło wydawać. Generalnie jest to praca przy komputerze, nawet jeśli ustawiamy radioteleskop. Aczkolwiek obserwacje występują operatorzy. Naukowcy nie siedzą przy radioteleskopie, oni analizują dane, które dostaną. W przypadku obserwacji w zakresie widzialnym go ręcznie ustawić i trzeba siedzieć przy komputerze - opowiada dr hab. Krzysztof Katarzyński - dyrektor Instytutu Astronomii UMK. 75 lat to także momenty ważny badań. Jedno z nich miało miejsce zaledwie kilka miesięcy temu. - Ostatnio w marcu badaliśmy szybkie rozbłyski radiowe. Cztery radioteleskopy brały udział w tych pomiarach. Wyniki były na tyle cenne, że znalazły się na okładce Nature Astronomy, a więc jednego z najcenniejszych czasopism. To się nie zdarza często - mówi prof. Katarzyński.
Obserwatorium w Piwnicach
Obserwatorium powstało dzięki staraniom prof. Władysława Dziewulskiego i prof. Wilhelminy Iwanowskiej. Wypożyczyli wówczas na 100 lat astrograf Henry’ego Drapera z Harvardu. Jednak, jak zapewnia profesor Katarzyński nie ma ryzyka, że Amerykanie będą się o niego upominać. Co ciekawe, w 2018 roku studenci oraz pracownicy UMK dokonali renowacji zabytkowego astrografu.
W Piwnicach znajdują się dwa radioteleskopy. RT-3, który ma 15 m średnicy oddano do użytku w 1979 roku oraz RT4 Kopernik. Jest to największy radioteleskop w Europie Środkowej i został uruchomiony w 1994 roku.
Raz na jakiś czas organizowane są wycieczki po piwnickim obserwatorium.
