Michał Sztybel, dotychczasowy wiceprezydent Bydgoszczy został ósmym w historii województwa wojewodą kujawsko-pomorskim. Na stanowisko powołał go premier Donald Tusk. To dobra okazja, by przypomnieć, czym wojewoda się zajmuje, jakie są jego obowiązki, zadania. I jakie ma uprawnienia.
Pierwszym w historii wojewodą kujawsko-pomorskim był Józef Rogacki. Po nim funkcję tą pełnili kolejno: Romuald Kosieniak, Józef Ramlau, po nim obowiązki wojewody pełniła Marzena Drab, następnie Zbigniew Hoffmann, Rafał Bruski, Ewa Mes i ostatnio Mikołaj Bogdanowicz. Generalnie, wojewodowie zmieniali się z wraz z zmianą układu politycznego rządzącego krajem. Stąd też ostatnia zmiana. W ostatnią środę (20 grudnia) przed południem wojewoda Bogdanowicz, sprawujący swój urząd w czasach rządów PiS uczestniczył jeszcze jako przedstawiciel strony rządowej w posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego, a już po południu, trzeba przyznać bardzo elegancko, żegnał się i dziękował za współpracę podczas spotkania opłatkowego w toruńskim Dworze Artusa, organizownego przez marszałka województwa.
I tak musi być, bo wojewoda to przede wszystkim przedstawiciel rządu w województwie. Takie jest jego najważniejsze zadanie wpisane w artykuł 152 Konstytucji RP. Zmieniają się rządy - zmieniają się więc wojewodowie. Reprezentuje w regionie rząd, czyli co? Tych zadań – oczywiście poza tymi czysto reprezentacyjnymi - jest całkiem sporo. Spróbujmy je wyliczyć. Co więc robi wojewoda?
Wojewoda sprawuje zwierzchnictwo…
Zgodnie z ustawą z 23 stycznia 2009, wojewoda jest zwierzchnikiem ulokowanych w województwie struktur państwowych, czyli rządowej administracji zespolonej. W naszym regionie to między innymi:
- Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Toruniu
- Komenda Wojewódzka Policji w Bydgoszczy
- Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy
- Wojewódzki inspektorat Weterynarii w Bydgoszczy
- Wojewódzki Inspektora Nadzoru Budowalnego w Bydgoszczy
- Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego w Bydgoszczy
- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Toruniu
- Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Bydgoszczy
Już z tego niepełnego zresztą spisu łatwo wywnioskować, że wojewoda szczególnie odpowiada za działanie służb państwa - zwłaszcza tych, odpowiadających za kwestie szeroko rozumianego bezpieczeństwa.
…rejestruje…
Inna kompetencja, też zresztą związana ze sprawami bezpieczeństwa publicznego, to prowadzenie urzędowych spisów, wykazów i rejestrów. Tego też jest sporo, między innymi:
- Rejestr przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia
- Wykaz zespołów ratownictwa medycznego
- Rejestr tłumaczy polskiego języka migowego
- Rejestr domów pomocy społecznej
- Rejestr placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz wolnych miejsc w tych placówkach
- Wykaz lekarzy uprawnionych do badań lekarskich dla kierowców
…nadzoruje majątek…
Jako przedstawiciel całego rządu, a więc także Ministra Skarbu, wojewoda nadzoruje sposób wykorzystania majątku należącego do Skarbu Państwa – pod względem legalności, ale i gospodarności. W ramach tego nadzoru, wojewoda na przykład zatwierdza sporządzane przez starostów plany wykorzystania nieruchomości należących do państwa, a wykorzystywanych przez samorząd.
Jest też organem prowadzącym dla przedsiębiorstw państwowych, których kilkanaście jeszcze w Polsce zostało - takich jak np. Kujawskie Zakładów Naprawy Samochodów w Solcu.
… i prawo lokalne.
Ustrojową, konstytucyjną częścią polskiego państwa jest samorząd, co w maksymalnym skrócie polega na tym, że lokalne wspólnoty same wybierają swoje władze. Gminą rządzi rada, ona stanowi lokalne prawo, a władzą wykonawczą jest wójt, burmistrz czy prezydent. Swoje samorządowe organy i autonomię mają także powiat i województwo. A gdzie tu jest miejsce dla wojewody, skoro na poszczególnych szczeblach – jak to się ładnie mówi - jednostki samorządu terytorialnego – rządzą się same?
Miejsce jest, i to istotne: wojewoda nadzoruje jednostki samorządu terytorialne i związki, które mogą one tworzyć, pod względem legalności, czyli czuwa, żeby lokalnie tworzone przepisy zgodne były z prawem obowiązującym w całym kraju. Jeśli uzna, że są niezgodne, ma prawo je unieważnić. I trzeba od razu dodać, że prawo lokalne nabiera ważności dopiero po opublikowaniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym – prowadzonym oczywiście przez wojewodę.
Wojewoda interweniuje także w sytuacji powtarzających się naruszeń Konstytucji lub ustaw przez wójta. W ostateczności może nawet wystąpić do premiera o odwołanie wójta. Nie kto inny jak wojewoda właśnie występuje też do premiera o wyznaczenie komisarza, w sytuacji gdy wójt czy np. prezydent miasta, nie może pełnić swej funkcji, np. z powodu śmierci, czy za sprawą wyboru do parlamentu.
O tej akurat kompetencji wojewody było zresztą głośno po przeciągającej sprawie nominowania komisarzy w Inowrocławiu i Płużnicy po ostatnich wyborach. Na marginesie dodajmy, że nowy wojewoda, Michał Sztybel, tuż po objęciu stanowiska - jak informuje PAP - wystąpił do premiera o odwołanie z Marka Słabińskiego, mianowanego na stanowisko komisarza przez poprzednią władzę i powołanie w jego miejsce Wojciecha Piniewskiego, byłego wieloletniego wiceprezydenta Inowrocławia.
Oraz kieruje, wydaje i zezwala
Żeby ogarnąć wszystkie swe zadania wojewoda dysponuje własnym aparatem administracyjnym, czyli Urzędem Wojewódzkim. W naszym regionie siedziba UW ulokowana jest w Bydgoszcz, przy ul. Jagiellońskiej 3, a dwa odziały zamiejscowe działają we Włocławku i Toruniu.
UW to duża struktura, obejmująca wydziały: m.in. nadzoru i kontroli, polityki społecznej, spraw obywatelskich i cudzoziemców, infrastruktury i rolnictwa, bezpieczeństwa i zarzadzania kryzysowego oraz inne jednostki organizacyjne. I bywa, że zwykły obywatel lub rezydent naszego kraju ma swą sprawę do załatwienia właśnie w biurach Urzędu Wojewódzkiego. Zwłaszcza, że to pracownicy UW prowadzą takie sprawy jak na przykład:
- wydawanie paszportów obywatelom polskim,
- wydawanie kart pobytu
- wydawanie zezwoleń na pracę cudzoziemcom.
A kto może nim być?
Dobrze, a jakie warunki trzeba spełniać, by pracować na stanowisku wojewody? Zgodnie ze wspomnianą już Ustawą o wojewodzie. Wojewoda musi:
- mieć obywatelstwo polskie,
- posiadać tytuł magistra lub równorzędny,
- dawać rękojmię należytego wykonywania obowiązku wojewody,
- nie może być osobą skazaną prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
- korzysta z pełni prawe publicznych,
- cieszy się nieposzlakowaną opinią.
