Prezydent ogłosił żałobę narodową w sobotę 26 kwietnia w dniu pogrzebu papieża Franciszka. W Dzienniku Ustaw zostało opublikowane Rozporządzenie, które zawiera regulacje dotyczące tego dnia. Najważniejsze jest jednak to, czego w tym dokumencie nie ma.
Podstawą prawną wprowadzenia żałoby narodowej jest art. 11 ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Mówi, że żałobę narodową może wprowadzić prezydent w drodze rozporządzenia, za kontrasygnatą premiera. Nie jest określona przyczyna ogłoszenia żałoby narodowej. Wynika to z osobistej decyzji Prezydenta RP. Najczęstsze powody to śmierć wybitnej postaci, tragiczne wydarzenia w kraju lub dotyczące obywateli polskich za granicą oraz różnego rodzaju katastrofy, zamachy, mające miejsce w innych krajach. Od roku 1997 w Polsce żałoba narodowa ogłaszana była aż 15 razy. Jest to liczba bardzo wysoka w porównaniu z innymi państwami.
Co w Rozporządzeniu jest
Rozporządzenie dokładnie określa zasady eksponowania w czasie trwania żałoby narodowej flagi państwowej. Opuszcza się ją do połowy masztu, w szczególności na budynkach lub przed budynkami, które stanowią siedziby urzędowe albo miejsce obrad naczelnych władz Państwa, innych organów państwowych i państwowych jednostek organizacyjnych, a także organów samorządu terytorialnego i komunalnych jednostek organizacyjnych.
W Rozporządzeniu znajdują się ogólne informacje dotyczące mediów. Jednostki publicznej radiofonii i telewizji, nadawcy koncesjonowani oraz redakcje dzienników i czasopism uwzględniają w czasie trwania żałoby narodowej potrzebę uczczenia pamięci Jego Świątobliwości Papieża Franciszka.
Czego w Rozporządzeniu nie ma
Wielu organizatorów koncertów, przestawień czy wydarzeń kulturalnych i sportowych zaskoczonych zostało decyzją o wprowadzeniu w sobotę żałoby narodowej. Czy muszą je odwoływać? Nie ma zakazu organizacji imprez w polskim prawie podczas żałoby narodowej. Formalnie koncerty, wydarzenia sportowe, spektakle czy imprezy taneczne nie są zakazane z mocy prawa. Także kina, lokale gastronomiczne i kluby mogą nadal prowadzić działalność, gdyż nie ma obowiązku ich zamknięcia. Jednak organizatorzy wydarzeń są zobowiązani do wykazania się szczególną wrażliwością społeczną. Co to oznacza? Sami muszą zdecydować, czy charakter ich imprezy nie będzie kolidował z okazaniem szacunku np. osoby zmarłej. Jest to kwestia wrażliwości i wyczucia poszczególnych organizatorów.
- W związku z ogłoszoną na najbliższą sobotę żałobą narodową po śmierci papieża wojewoda apeluje do organizatorów wydarzeń o szczególne uwzględnienie nastroju powagi i szacunku wobec osób przeżywających ten czas - powiedziała nam Natalia Szczerbińska, rzeczniczka prasowa wojewody. - Wojewoda nie wprowadza formalnego zakazu organizacji wydarzeń, lecz zachęca do ich przeprowadzenia w sposób godny i stosowny do okoliczności.
Z kolei prezydent Torunia Paweł Gulewski zwrócił się do wszystkich dyrektorów instytucji miejskich z wnioskiem o uszanowanie żałoby narodowej na terenie miasta oraz poprosił, aby wszystkie wydarzenia kulturalne i rozrywkowe zostały przeniesione na inny termin.
Sporym problemem byłoby odwoływanie wydarzeń sportowych. Grafiki rozgrywek są ustalane wcześniej i wprowadziłoby to spore zamieszanie. Przykładem może być piłka. Polski Związek Piłki Nożnej postanowił, że ligowe mecze Ekstraklasy oraz wyższych Lig odbędą się zgodnie z terminarzem. W związku z tym zaplanowane na sobotę mecze Olimpii Grudziądz Zawiszy Bydgoszcz, Wdy Świecie i Elany Toruń odbędą się. Także wszystkie mecze w ramach rozgrywek prowadzonych przez Kujawsko-Pomorski Związek Piłki Nożnej.
W Toruniu z powodu żałoby narodowej odwołany został występ raperki Young Leosi oraz niektóre atrakcje Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki.
Nie ma także zakazu organizacji wesel w trakcie żałoby narodowej. Jednak może ona mieć wpływ na sam jego przebieg. Nowożeńcy mogą wprowadzić zmiany w przebiegu uroczystości weselnych, na przykład rezygnując z części oprawy muzycznej czy weselnych konkursów. Oczywiście nie mogą przewidzieć, czy ktoś z gości nie zrezygnuje z przyjścia na imprezę z powodu żałoby.