Zmiany zaproponowane przez ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej mają wejść w życie już w styczniu przyszłego roku. Projekt ustawy precyzuje definicje m.in. "pracy zarobkowej" i "aktywności niezgodnej z celem zwolnienia od pracy". Z kolei po zmianach wprowadzonych w wypłatach zasiłku chorobowego od 1 dnia choroby, Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie mógł kontrolować intensywniej pracowników przebywających na zwolnieniu zdrowotnym.
Przepisy w związku z wypłatą środków na zasiłek chorobowy z ZUS, mają zostać doprecyzowane. ZUS miałby zyskać tym samym większą zdolność kontroli zwolnień zdrowotnych. W teorii będzie się to odbywać m.in. poprzez możliwość cofnięcia przez ZUS upoważnień do wystawiania zaświadczeń lekarskich. W tym kontekście w projekcie proponuje się także ujednolicenie drogi odwoławczej od decyzji ZUS w tych sprawach.
ZUS będzie mieć dostęp do wielu danych
Kolejną kwestią, nad którą pracuje resort jest system orzekania lekarskiego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). W projekcie nowelizacji ustawy doprecyzowuje się definicje "pracy zarobkowej" i "aktywności niezgodnej z celem zwolnienia od pracy", wyjaśniając, kiedy ubezpieczony może stracić prawo do zasiłku chorobowego. Zmiana ta ma na celu ochronę praw osób ubezpieczonych, które podejmują niezbędne czynności incydentalne, niewpływające negatywnie na proces leczenia.
Ponadto ubezpieczeni będą musieli udostępniać ZUS informacje o aktualnym miejscu zamieszkania lub pobytu, co ułatwi kontrolę zwolnień lekarskich. Nieobecność ubezpieczonego podczas kontroli, bez uzasadnienia zdrowotnego lub konieczności podjęcia czynności incydentalnych, będzie skutkować utratą prawa do zasiłku chorobowego.
Zmiany w orzecznictwie
Lekarze orzecznicy będą mogli wybrać, jakich zasadach będą zatrudniani - czy będzie się to odbywać na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Ten zapis nie dotyczył będzie za to głównego lekarza orzecznika, naczelnego lekarza ZUS oraz lekarzy inspektorów. Dla nich przewidziano jedynie umowy o pracę. Wynagrodzenie lekarzy orzeczników ma być ustalane na podobnych zasadach jak płace najniższe w podmiotach leczniczych.
Lekarze orzecznicy, zgodnie z proponowanymi zmianami, nie będą musieli posiadać tytułu specjalisty oraz specjalistów z innych dziedzin medycznych, takich jak fizjoterapeuci czy pielęgniarki, w zależności od rodzaju sprawy. Zaproponowano konsolidację zadań orzeczniczych w centrach orzeczniczych ZUS, co ma usprawnić nadzór nad wydawaniem orzeczeń. Ponadto możliwe będzie wydawanie jednoosobowych orzeczeń we wszystkich instancjach (obecnie w drugiej instancji orzeka trzyosobowa komisja).
Projekt ustawy jest obecnie w fazie konsultacji. Zmiany mogą zacząć obowiązywać już od 1 stycznia 2025 roku.
