W województwie kujawsko-pomorskim zmniejsza się liczba ludności i starzeje się społeczeństwo. Wskazują na to dane Głównego Urzędu Statystycznego podsumowujące rok 2023. Co więcej, w kolejnych latach ta sytuacja się będzie nasilać. Będzie nas coraz mniej i będziemy coraz starsi.
Według stanu na 31 grudnia 2023 r. w województwie kujawsko-pomorskim zamieszkiwało 1996 tys. osób, co stanowi 5,3 proc. ogólnej liczby ludności Polski. W ciągu roku liczba mieszkańców województwa zmniejszyła się o 0,5 proc., czyli 10,9 tys. osób. Jest to na przykład w przybliżeniu liczba ludności Mogilna lub policzonych razem mieszkańców Lipna i Pakości.
- Ogółem: 2023 - 1996 tys., 2040 - 1820,9 tys., 2060 - 1539,9 tys.
- Mężczyźni: 2023 - 965,4 tys., 2040 - 875 tys., 2060 - 741,5 tys.
- Kobiety: 2023 - 1030,6 tys., 2040 - 945,9 tys., 2060 - 798,3 tys.
Według "Prognozy ludności na lata 2023–2060" na koniec 2040 r. w Kujawsko-Pomorskiem będzie mieszkać o 175,1 tys. osób mniej, a na koniec 2060 r. o blisko 460 tys. osób mniej, czyli o 22,9 proc., niż w 2023 r. Nasze województwo będzie się wyludniało szybciej niż polska średnia, która wyniesie 17,8 proc.
Kobiety stanowią większość wśród mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. Podobnie jak w Polsce przypadało średnio 107 kobiet na 100 mężczyzn. Ta sytuacja ma się w zasadzie nie zmienić do 2060 r.
Większa część ludności województwa kujawsko-pomorskiego mieszka w miastach, podobnie jak w Polsce. W 2023 r. było to 57,9 proc. Nie odbiegamy znacząco od średniej polskiej - 59,5 proc.
Ubywa mieszkańców województwa
W 2023 r. względem 2022 r. w naszym regionie ubyło 10,9 tys. mieszkańców w miastach, a na wsiach w zasadzie sytuacja się nie zmieniła, bo przybyło 49 osób. W województwie znajdują się obszary zaludniające się, między innymi zlokalizowane wokół Bydgoszczy i Torunia, jak i obszary wyludniające się, które są położone głównie w południowej części województwa.
W 2023 r. w porównaniu w obu stolicach województwa kujawsko-pomorskiego nastąpił spadek liczby ludności – w Bydgoszczy ubyło 3,6 tys. mieszkańców, a w Toruniu 0,9 tys. osób. Wymiernych skutkiem zmniejszenia się liczby mieszkańców Bydgoszczy poniżej 300 tys. było zmniejszenie liczby radnych miejskich z 31 do 28. Ze wszystkich powiatów i miast na prawach powiatu liczba ludności wzrosła jedynie w powiatach bydgoskim - o 1,5 tys. osób i toruńskim - o 0,7 tys. osób. Przewiduje się, że w przyszłości przyrost liczby ludności dotyczył będzie jedynie tych dwóch powiatów w województwie. Według prognozy w 2060 r. w powiecie bydgoskim ma mieszkać o 13,2 tys. osób więcej, a w powiecie toruńskim o 11,0 tys. osób więcej niż w 2023 r. W obu stolicach wyniki prognozy wskazują na spadek liczby ludności odpowiednio – w Bydgoszczy o 107 tys. osób, a w Toruniu o 47,9 tys. osób.
Starzejemy się
Społeczeństwo województwa kujawsko-pomorskiego starzeje się. Wskazują na to zmiany w strukturze ludności według ekonomicznych grup wieku. Zwiększa się udział ludności w wieku poprodukcyjnym, czyli kobiet po 60-tce i mężczyźni powyżej 65 roku życia. Na koniec 2023 r. zbiorowość ta liczyła 471,9 tys. osób, co stanowiło 23,6 proc. ogółu ludności w województwie. W ciągu ostatniego roku grupa ta zwiększyła się o 8,1 tys. osób. Ten proces będzie się nasilał. Udział w ogólnej liczbie ludności województwa ma wzrosnąć do 29,9 proc. w 2040 r. i do 36,8 proc. w 2060 r.
Wzrasta liczba osób w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym. Ten współczynnik w województwie kujawsko-pomorskim wzrasta rokrocznie od 2010 r. W 2023 r. przypadało 71,6 osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym. Według prognozy w 2040 r. będzie to 78,6 osób, a w 2060 r. aż 105,9.
Najczęściej stosowaną miarą w ocenie procesu starzenia się społeczeństwa jest współczynnik starości demograficznej określający udział osób w wieku 65 lat i więcej w ogólnej liczbie ludności. Jego wartość w województwie kujawsko-pomorskim zwiększa się rok do roku od kilkunastu lat. W 2023 r. w stosunku do roku poprzedniego wzrosła o 0,6 p. proc.
- 2023 - 20,1 proc.
- 2040 - prognozowany 25,7 proc.
- 2060 - prognozowany 33,7 proc.
Liczba ludności w wieku 65 lat i więcej w województwie w porównaniu z 2022 r. zwiększyła się o 11,3 tys. osób, czyli do 403,9 tys. osób. Prognozuje się, że w końcu 2060 r. wzrośnie do 520,7 tys., czyli o 28,9 proc.
Skalę starzenia się społeczeństwa określa też indeks starości, czyli liczba osób w wieku 65 lat i więcej przypadająca na liczbę osób w wieku 0-14 lat. W końcu 2023 r. wyniosła 137 osób w wieku 65 lat i więcej na 100 osób w wieku 0-14 lat. Od 2022 r. ta liczba wzrosła o 9, czyli w ubiegłym roku na 100 wnuczków przypadało średnio więcej dziadków niż w roku poprzednim. Indeks starości będzie wzrastał. Wyniki prognozy wskazują, że w 2040 r. 223 osoby starsze niż 65 lat będą przypadały na 100 dzieci do 14 lat, a w 2060 r. aż 285.
Ujemny przyrost naturalny
W 2023 r. w Kujawsko-Pomorskiem zarejestrowano 13,5 tys. urodzeń żywych, czyli o 1,5 tys. mniej niż w 2022 r. Więcej dzieci urodziło się w miastach: 55,1 proc. wszystkich urodzeń żywych (w roku
poprzednim 55,9%).
W 2023 r. liczba urodzeń w województwie kujawsko-pomorskim była niższa od liczby zgonów, których zarejestrowano 22,3 tys. Nieprzerwanie od 2015 r. relacje między urodzeniami i zgonami w naszym regionie wskazują na ujemny przyrost naturalny. W 2023 r. różnica między liczbą urodzeń i zgonów wyniosła minus 8,8 tys. osób, a współczynnik przyrostu naturalnego wyniósł minus 4,4 osób na 1000 ludności. W żadnym powiecie w województwie w ubiegłym roku, podobnie jak w roku poprzednim, nie odnotowano dodatniego przyrostu naturalnego. Dla porównania zaledwie 15 lat temu dodatni przyrost naturalny wystąpił w 17 z 19 powiatów i w 2 z 4 miast na prawach powiatu. Według prognozy do 2060 r. będzie utrzymywał się ujemny przyrost naturalny.
Małżeństwa i rozwody
Spada liczba zawieranych małżeństw. W 2023 r. w województwie kujawsko-pomorskim zawarto 7,6 tys. małżeństw, czyli o 6,9 proc. mniej niż w roku poprzednim. Większość małżeństw zawarto w miastach - 59,9 proc. W ciągu ostatnich lat podwyższał się wiek nowożeńców zawierających związek małżeński po raz pierwszy. W 2023 r. średni wiek kawalerów zawierających związek małżeński wynosił 30,1 lat, a panien 27,9 lat.
Względem roku poprzedniego spadła o 6,5 proc. w regionie liczba orzeczonych rozwodów. W 2023 r. było ich 3,3 tys. Były to w większości (66,1 proc.) rozwody wniesione z powództwa żony. Większość par (65,1 proc.) rozwodziła się w miastach. W ostatnich latach spada liczba prawomocnie orzeczonych separacji. W 2023 r. odnotowano ich w województwie tylko 31.
Odpływ migracyjny zwiększa się
Na spadek liczby ludności w 2023 r. w województwie kujawsko-pomorskim wpływ miało także ujemne saldo migracji na pobyt stały. Odpływ migracyjny mieszkańców województwa był większy niż napływ o 2 tys. osób. Saldo migracji w miastach województwa wyniosło minus 4,4 tys. osób, a na wsiach było dodatnie i wyniosło 2,4 tys. osób. Spośród powiatów i miast na prawach powiatu w 2023 r. wartość dodatnia współczynnika ogólnej migracji wystąpiła jedynie w 4 powiatach. Najwyższą odnotowano w powiecie bydgoskim: 12,97 osób na 1000 ludności, a najniższą w powiecie radziejowskim: minus 5,24 osoby. Według wyników prognozy jedynymi powiatami, w których we wszystkich kolejnych latach do 2060 r. przewiduje się dodatnie wartości ogólnego salda migracji, są aleksandrowski, bydgoski, toruński i włocławski.
Źródło danych GUS
