Pracownicy Państwowego Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego w Toruniu skontrolowali obciążenia uczniów plecakami oraz dostosowanie mebli edukacyjnych do zasad ergonomii. Badania przeprowadzono wśród uczniów klas IV-VIII w wybranych szkołach na terenie Torunia i powiatu toruńskiego.
Ciężki los uczniów
Polskie prawo nie reguluje kwestii maksymalnej wagi plecaków dzieci i młodzieży szkolnej. Jednak jest stanowisko Głównego Inspektora Sanitarnego, z którego wynika, że ciężar tornistra nie powinien przekraczać 10-15 procent masy ciała ucznia. Za właściwy stosunek wagi tornistra do wagi ciała przyjęto 10 procent.
Kontrolerzy sprawdzili plecaki w jednym zespole szkół i dwóch szkołach podstawowych w Toruniu oraz w jednym zespole szkół na terenie powiatu toruńskiego. Ważeni byli uczniowie i ich spakowane plecaki. Badaniem objęto ogółem dziewiętnaście klas IV-VIII. Ogółem zważono 328 plecaków: 98 w Toruniu i 230 na terenie powiatu.
Okazało się, że cięższe plecaki noszą uczniowie w mieście. W klasach IV-VIII średnia waga plecaka uczniów wynosiła w Toruniu 5,58 kg, a na terenie powiatu toruńskiego 4,85 kg.
Zbyt ciężkie plecaki stwierdzono u ponad połowy ze 184 uczniów: 71 w Toruniu, 113 na terenie powiatu. Stanowiło to 56 procent wszystkich uczniów objętych oceną. Wskaźnik ten znacząco różnił się w mieście i powiecie. W Toruniu za ciężkie tornistry nosi większość uczniów! Dla miasta wyniósł prawie 72,5 proc., a dla powiatu nieco ponad 49 proc.
Na przekroczenie dopuszczalnej wagi plecaków wpływa przede wszystkim niewystarczający nadzór rodziców i opiekunów oraz nauczycieli nad ich zawartością. Gdyby osoby te zadały sobie trud sprawdzenia dzień wcześniej, to nie znajdowałyby się tam podręczniki i zeszyty z przedmiotów, których nie było w planie lekcji w danym dniu, czy rzeczy niezwiązane z programem nauczania, takie jak albumy, zabawki czy butelki z napojami. Niektórzy uczniowie mieli plecaki ze stelażami, co sprawia, że są one już ciężkie bez zawartości.
Dodać należy, że szkoła ma obowiązek zapewnienia uczniom możliwości pozostawienia części podręczników i przyborów szkolnych w pomieszczeniach szkoły lub placówki. Inspektorzy poinformowali, że obowiązek ten jest realizowany, gdyż uczniowie mają zapewnione indywidualne szafki. W jednej ze szkół na terenie powiatu toruńskiego mogą zostawiać podręczniki w sali lekcyjnej danego przedmiotu.
Sanepid ostrzega, że konsekwencje zdrowotne wynikające z noszenia zbyt ciężkich plecaków mogą być poważne. Zbyt ciężki tornister może powodować ból odczuwalny na linii bioder. Przekroczona waga negatywnie wpływa na schemat chodzenia, co może skutkować problemem z kolanami. Pochylony tułów, zaokrąglone plecy i wyciągnięta szyja utrudniają mięśniom i ścięgnom utrzymywanie właściwej postawy ciała. Przeciążone stopy doprowadzają do powstawania zniekształceń w ich budowie i bolesności. Zbyt ciężki plecak oraz ciągnięcie plecaka ze stelażem może być przyczyną bocznego skrzywienia kręgosłupa, czyli skoliozy. Skutki wad postawy nabytych w dzieciństwie ujawniają się w wieku dojrzałym. Co w takim razie należy zrobić? Sanepid przypomina, że wagę tornistrów można zredukować poprzez zakup cienkich zeszytów i jednokomorowych piórników, a przede wszystkim przez nadzór rodziców i opiekunów oraz nauczycieli nad zawartością plecaków. Przy zakupie należy zwracać uwagę nie tylko na jego atrakcyjny wygląd, ale także na rodzaj materiału, z którego został wykonany.
Szkoły znają się na ergonomii
Dostosowanie mebli edukacyjnych do zasad ergonomii inspektorzy badali w trzech szkołach podstawowych na terenie powiatu. W sumie skontrolowano szesnaście oddziałów w klasach IV-VIII. Zmierzono łącznie 165 kompletów mebli.
Kontrola wypadła dobrze, gdyż w większości klas meble były prawidłowo zestawione, czyli rozmiar krzesła był zgodny z rozmiarem stolika. Tylko w jednym przypadku meble były źle zestawione. Uczniowie zajmowali tam nieprawidłowe stanowiska za małe lub za duże o jeden, dwa, a nawet trzy rozmiary.
Stanowiska pracy, z których korzystają dzieci przez znaczną część dnia w szkole, mają istotny wpływ na kształtowanie prawidłowej postawy. Niedostosowanie mebli do wzrostu dzieci sprzyja przyjmowaniu przez nich niewłaściwych postaw, co powoduje przeciążenia niektórych mięśni, a w konsekwencji powstawanie skolioz i innych schorzeń kręgosłupa. W związku z tym w salach dla uczniów powinny znajdować się stoliki i krzesła w różnych rozmiarach. Stanowiska pracy, z których korzystają dzieci przez znaczną część dnia w szkole, mają istotny wpływ na kształtowanie prawidłowej postawy.
