Gładko, bez przeciągających się dyskusji, sejmikowi radni, podczas poniedziałkowej (17 czerwca) sesji sejmiku przyjęli raport o stanie realizacji Strategii rozwoju województwa do roku 2030+, zaprezentowany przez Adama Stańczyka, szefa Departamentu Planowania Rozwoju i Innowacji Urzędu Marszałkowskiego. Zbyt długo radni się tym nie zajmowali, czemu dziwić się trudno, bo sesja miała bardzo bogaty porządek obrad – z absolutorium włącznie, ale raportowi warto się przyjrzeć, bo w ciekawy sposób pokazuje on stan i perspektywy regionu.
Gdzie, dokąd i jak
Skąd ten raport? Pod koniec roku 2020 sejmik uchwalił obszerną „Strategię rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego do 2030 roku – Strategie Przyspieszenia 2030+”. W dużym uproszczeniu składa się ona z trzech podstawowych dla każdej strategii elementów: analizy stanu województwa, określenia kierunku w jakim powinno się ono rozwijać i celów jakie powinny być osiągnięte, wreszcie opisu sposobów realizacji tych zamierzeń. W największym skrócie: gdzie jesteśmy, gdzie chcemy być i jak mamy tam dojść.
A żeby cele nie zostały tylko na papierze, jesienią 2021 radni sejmiku przyjęli Plan realizacji strategii, który m.in. nakłada obowiązek regularnego publikowania tzw. „raportów wskaźnikowych” – pokazujących, jak i czy zgodnie z założeniami - zmieniają się parametry uznane w strategii za kluczowe.
Gdzie wpływ jest i gdzie go nie ma
Pokazany w poniedziałek raport prezentuje stan na koniec roku 2022, czyli obejmuje dwa pełne lata realizowania najważniejszej dla województwa strategii.
Podstawowa część raportu to tabela 63 wskaźników, z których duża część to tzw. markery rozwojowe – najważniejsze wskaźniki opisujące efekty realizowania strategicznych założeń. Co ważne, tak jak cała Strategia rozwoju jest dokumentem całościowym – pokazuje cele także w tych obszarach, które są poza kompetencjami samorządu województwa i takich, w których oddziaływanie samorządu jest tylko pośrednie. Tak samo raport cząstkowy zawiera zarówno te wskaźniki, na jakie samorząd ma bezpośredni wpływ (wskaźniki M), takie, na które ma istotny, choć pośredni wpływ (P) i takie, które już do działań samorządu nie zależą (T).
Obraz, jaki tworzy raport jest zróżnicowany – obok ewidentnych pozytywów, są i wskazania pokazujące, jak wiele jeszcze jest do zrobienia. Nie może zresztą być inaczej, bo pełną realizację strategii rozwoju mamy jeszcze kilka lat.
Nasz wyrywkowy przegląd zacznijmy od kwestii oświatowych.
Oświata
Odsetek dzieci w wielu 3-5 lat objętych wychowaniem przedszkolnym (wskaźnik P).
- Tu postęp jest wyraźny. W roku bazowym – 2020 odsetek ten wyniósł 78 proc., w roku 2021 osiągnął 82 proc. a roku 2022 - poziom 86 proc. czyli przekroczył próg zakładany dopiero na rok 2024.
Postęp, choć niewielki, jest także w stosunku średniego wyniku egzaminu ósmoklasistów z angielskiego w regionie do średniej krajowej (P):
- 2020 – 93 proc, 2021- 94 proc. – 2022 – 94 proc.
Z kolei w matematyce jest regres, choć też nieduży (P):
- 2020-96 proc., 2021 – 95 proc., 2022 – 95 proc.
Praca, opieka społeczna
Wyraźnie i to w dobrym kierunku zmienia się udział beneficjentów środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem (T):
- 2020 – 6 proc.; 2021 – 5,6 proc. 2022 - 5,2 proc.
Podobnie jest ze stopą bezrobocia (T):
- 2020 – 9 proc./143 proc. średniej krajowej, 2021 – 8,1 proc./140 proc.; 2022 – 7,3 proc./140 proc.
oraz udziałem bezrobotnych zarejestrowanych pozostających bez pracy dłużej niż rok (T):
- 2020 – 2,7 proc; 2021 – 2,7 proc. ; 2022 – 2,0 proc.
Innowacje, rozwój
Duży wzrost pokazują wskaźniki dotyczące sfery badawczo-rozwojowej.
Stosunek udziału osób pracujących w działach badawczo-rozwojowych w odniesieniu do średniej krajowej:
- 2020 – 62 proc.; 2021 – 99 proc.; 2022 – 94 proc.
Udział przedsiębiorstw innowacyjnych w ogólnej liczbie firm na tle średniej krajowej:
- 2020 – 83 proc, 2021- 76 proc. 2022 – 93 proc.
Pytanie, czy za postępem innowacyjnym nadążą oferta szkolnictwa wyższego.
Wprawdzie poprawia się stosunek liczby studentów na 10 tys. mieszkańców w odniesieniu do średniej krajowej (T):
- 2020 - 83,7 proc.; 2021 - 83,6 proc.; 2022 – 86,3 proc.
to wciąż słabszą stroną jest odsetek studentów na kierunkach technicznych i przyrodniczych (T):
- 2020 – 16 proc., 2021 – 16 proc.; 2022 – 15 proc.
Rolnictwo
Udział naszego regionu w krajowej towarowej produkcji rolniczej zmienia się minimalnie (T):
- 2020 – 7,4 proc., 2021 – 7,2 proc.; 2022 – 7,7 proc.
Natomiast w dynamice globalnej produkcji w rolu 2022 wyprzedziliśmy krajową średnią (T):
- 2020 – 100.3 proc., 2021 – 99,1proc.; 2022 – 101,0 proc.
Ekologia
Powoli, ale do przodu. Odsetek energii elektrycznej wyprodukowanej w województwie ze źródeł odnawialnych (T):
- 2020 – 45 proc., 2021 – 47 proc.; 2022 – 55 proc.
Liczba obiektów małej retencji (T) :
- 2020 – 744, 2021 – 748; 2022 – 752
Średnioroczna liczba dni z przekroczeniami dopuszczalnego poziomu pyłu PM10 – z wyłączeniem stacji pomiarowych w uzdrowiskach (P):
- 2020 – 16 dni, 2021 – 33 dni; 2022 – 24 dni.
Udział ludności korzystającej z instalacji kanalizacyjnej na obszarach wiejskich
2020 – 40,7 proc.; 2021 – 41,2 proc.; 2022 – 41,5 proc.
Gospodarka
Wartość PKB na 1 mieszkańca regionu – tu postęp jest wyraźny i to przeliczalny na złotówki.
- 2020 – 50,2 tys. zł; 2021 – 56,8 tys. zł; 2022 – 66,5 tys. zł.
Jednak w związku z tym, że PKB rośnie także w innych regionach, na tle kraju udział naszego regionu w krajowym PKB wciąż utrzymuje się na wyrównanym, lekko spadkowym poziomie i chciałoby się tu zobaczyć wreszcie trend wzrostowy:
- 2020 – 4,38 proc., 2021 – 4,37 proc.; 2022 – 4,36 proc.
Co z tym GUS?
Jednym z podstawowych źródeł danych do tego raportu są opracowania Głównego Urzędu Statystycznego i w tym może być - ku pewnemu zaskoczeniu – pewien problem. Mówił o tym na poniedziałkowej sesji dyrektor Adam Stańczyk.
- System statystyki publicznej w Polsce nie odpowiada potrzebom rozwojowym województw. Nawet w tak ważnych obszarach jak rolnictwo, brakuje nam wielu bardzo potrzebnych danych. Poprzez Związek Województw RP wystąpiliśmy z postulatem podjęcia działań na rzecz poprawy tej sytuacji.
W takiej sytuacji, pozostaje pytanie, na ile raport wskaźnikowy, podobnie zresztą jak inne tego opracowania, którą siłą rzeczy muszą opierać się na danych państwowego systemu statystycznego, jest dokładną fotografią sytuacji w regionie. Strategia rozwoju obejmuje okres do roku 2030, czyli kolejnych sześć lat. Można mieć tylko nadzieję, że zastrzeżenia wobec efektywności polskiej statystyki zostaną rozstrzygnięte wcześniej.
