- Chcemy dziś wysłać sygnał mobilizacyjny, chociażby z tego względu, że w tej perspektywie finansowej 2021- 2027 czas na realizacje projektów jest krótszy niż w poprzedniej. Zależy nam, żeby wszystkie strategie obszarowe zostały przygotowane i zatwierdzone do końca tego roku, gdyż to niezbędny warunek do podpisywania umów na dofinansowanie – mówi Michał Heller, dyrektor Departamentu Zarządzania FEdKP w kujawsko-pomorskim Urzędzie Marszałkowskim.
Taki właśnie, bardzo wyraźny sygnał do przyspieszenia działań wysłany został na czwartkowym (12 września) spotkaniu w Kujawsko-Pomorskim Urzędzie Marszałkowskim. Uczestniczyli w nim samorządowcy – liderzy porozumień terytorialnych oraz władze województwa.
Przypomnijmy, że w Kujawsko-Pomorskiem funkcjonuje osiemnaście lokalnych partnerstw samorządowych, zawiązanych na potrzeby realizacji strategii rozwojowych obszarów funkcjonalnych największych miast regionu (MOF/ZIT) oraz pozostałych obszarów prowadzenia polityki terytorialnej (OPPT). Porozumienia z tymi partnerstwami zawarte zostały jesienią 2023 roku, a w ich w ramach każdemu z partnerstw zagwarantowano konkretną pulę środków.
Podczas czwartkowego spotkania przedstawiono stan prac nad strategiami ZIT oraz IIT dla OPPT.
- Chcemy przypomnieć, że aby uzyskać pieniądze w ramach polityk terytorialnych, a mamy 18 takich porozumień, należy mieć zatwierdzone strategie. Tam, gdzie ich jeszcze nie ma, trzeba zabrać się do pracy – podkreślał marszałek Piotr Całbecki.
Jak wygląda stan prac nad tymi strategiami? Na 18 partnerstw, 8 strategii wciąż jest jeszcze niegotowych Na spotkaniu mówiono wprost, że konieczne jest wyraźne przyspieszenie działań.
Według stanu na 12 września:
- strategie pozytywnie zaopiniowane mają: ZIT Bydgoszcz, ZIT Grudziądz, ZIT Inowrocław, ZIT Włocławek, ZIT Toruń, OPPT Lipno, OPPT Żnin, OPPT Tuchola.
- strategie w trakcie weryfikacji: aktualizacja strategii ZIT Włocławek, OPPT Wąbrzeźno, OPPT Nakło
- strategie w trakcie uzgodnień: OPPT: Brodnica, Świecie, Sępólno Krajeńskie, Rypin, Radziejów, Mogilno, Inowrocław, Grudziądz.
Nowe władze, nowe pomysły
Dlaczego prace nad strategiami się przedłużają? Jeden powód jest oczywisty: po wiosennych wyborach w wielu samorządach zmieniły się władze, jak przypomniał marszałek Całbecki, dotyczy to ok. 40 proc. jednostek samorządowych w województwie.
- Część władz się zmieniła i pomysły na pewne projekty są też nowe, co wymaga nowych uzgodnień, nowych konsultacji. Wiemy, że to nie są łatwe procesy, staramy się pomagać – zapewniał dyrektor Heller.
Trudno się dziwić, że nowym władzom samorządów zależy na takim kształcie inwestycji terytorialnych, które najlepiej będą odpowiadały ustawianym na nowo priorytetom, ale to zawsze wiąże się z ryzykiem przedłużenia całego procesu. Adam Stańczyk, dyrektor marszałkowskiego Departamentu Planowania Rozwoju i Innowacji przypominał samorządowcom, że np. każda zmiana zapisów strategii powoduje potrzebę aktualizacji dokumentu, a to oznacza konieczność ponownego przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.
Co z tym euro!
Inny problem - na który akurat samorządowcy nie mają żadnego wpływu - to wahania kursu euro wobec złotego. Mechanizm jest prosty: im mocniejszy złoty, tym realnie niższa jest złotówkowa wartość ustalonej w euro dotacji. A im mniejsza wartość unijnego zastrzyku, tym większy musi być udział własny ze strony beneficjenta. A z tym jest problem, bo w samorządach się nie przelewa.
- Problemy związane z kursem euro nie powinny obciążać samorządów, to też powinno być rozwiązane po stronie rządowej – mówiła jeszcze przed spotkaniem Róża Lewandowska, wiceprezydent Grudziądza.
- Na kurs euro nie mamy żadnego wpływu. Im dłużej samorządowcy będą odwlekać zatwierdzenie strategii i podpisywanie umów, tym, jeśli złoty nadal będzie się umacniał, straty będą jeszcze większe. Już w tej chwili mamy ok. 160 mln złotych mniej właśnie z powodu różnicy kursowej – wyjaśniał marszałek Całbecki.
Liczby są nieubłagane.
- Średnioroczny kurs euro w roku poprzedzającym ogłoszenie naboru w 2023 wynosił 4,6861 zł, przez co pula środków na inwestycje terytorialne w naszym regionie miała wartość 1 894 107 786,63 zł .
- Kurs euro z limitów kontraktacji na sierpień 2024 wynosił już 4,2898 zł przez co wartość alokacji stopniała do 1 733 924 496,51 zł.
- A ceny przecież nie spadają, tylko rosną – dodawał Piotr Całbecki.
- Nie wiemy, jak kurs będzie kształtował się w przyszłości. Ale na razie tendencja jest niekorzystna w tym sensie, że to samo euro, w przeliczeniu na złotego po niższym kursie, daje nam niższy potencjał do wydania, bo wydajemy przecież w złotówkach. Dlatego warto jak najszybciej podpisywać umowy, póki euro jest po 4,30 zł, a nie po np. 4,10, bo wtedy tych pieniędzy będzie jeszcze mniej – mówi dyrektor Heller.
Zawarte przez samorząd województwa porozumienia terytorialne w Kujawsko-pomorskiem:
- Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Bydgoskiego Obszaru Funkcjonalnego – wartość 104 mln euro
- Miejski Obszar Funkcjonalny Torunia – wartość 88,5 mln euro
- Miejski Obszar Funkcjonalny Włocławka – wartość 42,5 mln euro
- Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Grudziądza – wartość 25 mln euro
- Inowrocławski Obszar Funkcjonalny – wartość 17 mln euro
- Obszar Prowadzenia Polityki Terytorialnej (OPPT) Powiatu Grudziądzkiego – wartość 5,2 mln euro
- OPPT Żnina – wartość 4,5 mln euro
- OPPT Tucholskiego Związku Powiatowo-Gminnego – wartość 10,3 mln euro
- OPPT Wąbrzeźna – wartość 6,7 mln euro
- OPPT Rypina – wartość 9,8 mln euro
- OPPT Radziejowa – wartość 9 mln euro
- OPPT Brodnicy – wartość 15,8 mln euro
- OPPT Powiatu Inowrocławskiego – wartość 14, 2 mln euro
- OPPT Świecia – wartość 19,8 mln euro
- OPPT Powiatu Mogileńskiego – wartość 9,2 mln euro
- OPPT Powiatu Lipnowskiego – wartość 14,8 mln euro
- OPPT Sępólna Krajeńskiego – wartość 8,2 mln euro
- OPPT Nakła nad Notecią – wartość 1,6 mln euro.
Warto dodać, że jako pierwszy porozumienie terytorialne z samorządem województwa zawarł związek Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Bydgoskiego Obszaru Funkcjonalnego (ZIT BydOF ). Samorząd miejski Bydgoszczy (jako instytucja pośrednicząca FEdKP) faktycznie niezależnie zarządza 104 milionami euro przeznaczonymi dla obszaru Metropolii Bydgoszcz (Bydgoszcz oraz 19 powiatów i gmin w środkowozachodniej części regionu).
W artykule wykorzystano materiały Biura Prasowego UMWKP
