Europejski Komitet Regionów przyjął opinię na temat przyszłości rolnictwa unijnego przygotowaną przez Isildę Gomes i Piotra Całbeckiego

Obradujący dziś (19 czerwca) po południu w Brukseli Europejski Komitet Regionów przyjął opinię na temat zasad unijnej polityki rolnej  po roku 2027.

Raport, przygotowany przez Piotra Całbeckego oraz portugalską polityk samorządową, a od niedawna eurodeputowaną Isildę Gomes, powstał przy wsparciu ekspertów, ale też w drodze konsultacji ze środowiskami związanym ze wsią i rolnictwem. Spotkania konsultacyjne odbywały się w m.in. w Polsce. 

 - Przyjęta  opinia będzie miała bardzo ważny wkład w przyszłą reformę wspólnej polityki rolnej. Nie będzie silnej Unii EuropejskieJ bez silnej polityki rolnej - mówił jeszcze przed rozpoczęciem debaty komisarz UE ds. rolnictwa, Janusz Wojciechowski.   

- Przede wszystkim musimy bronić godnych i sprawiedliwych dochodów dla rolników. Apelujemy też o przejrzyste kształtowanie cen w całym sektorze rolniczym. Żywność to nie jest produkt, jak każdy inny - mówiła już podczas debaty Isilda  Gomes. 

Piotr Całbecki przypomniał, że Opinia powstawała w ekstremalnie trudnym czasie, podczas wielkiej fali protestów rolniczych, przy braku zaufania rolników wobec polityki unijnej.         

- Wydajemy 400 miliardów euro na rolnictwo i mamy rolników na ulicach! Musimy zbudować most do świata rolników i stanie się to wtedy, gdy to, co jest zapisane w Opinii, zostanie przyjęte jako konkretne  akty prawne - mówił włoski członek EKR, Nicola Caputo.    

- Stara wspólna polityka rolna wspierała intensywną  gospodarkę rolną, to sprzyjało wyludnieniu wsi i spychało nas w złą stronę. Nowa polityka rolna musi stawiać na  gospodarkę zrównoważoną -  przekonywała z kolei Kirstine Bille z Danii.           

W debacie wielu dyskutantów podkreślało też wagę kwestii ekologicznych w odniesieniu do produkcji rolnej, nie zabrakło głosów broniących założenia Zielonego Ładu. - Nie uczmy rolników ekologii, bo ich warsztatem pracy jest środowisko naturalne - mówił już w  podsumowaniu debaty, Piotr Całbecki.

Ostatecznie, po przegłosowaniu 157 poprawek, Europejski Komitet Regionów wiekszością głosów Opinie przyjął.        

Potrzeba zmian

Już w trakcie prac nad Opinią, marszałek Piotr Całbecki podkreślał, że po roku 2027 konieczne są głębokie korekty unijnej polityki rolnej, a fala protestów rolniczych, które pod koniec ubiegłego i na początku tego roku objęły wiele europejskich krajów w tym Polskę, potwierdza jedynie potrzebę zmian. 

Opinia Gomes i Całbeckiego postuluje min.         

• regionalizowanie i zdecentralizowanie unijnej polityki rolnej,
• dostosowanie jej do lokalnych specyfik,
• wsparcie dla młodych rolników, rozwój obszarów wiejskich tak, by zachęcić młodych  ludzi do pozostania na nich,
• zmniejszenie biurokracji,
• zweryfikowanie założeń  Zielonego Ładu,
• promowanie lokalnych systemów żywnościowych i krótkich łańcuchów dystrybucyjnych żywności. 
   

Opinia odnosi się do bardzo wielu tematów związanych z wsią i obszarami wiejskimi,  rolnictwem, produkcją rolną, zmianami klimatycznymi, bezpieczeństwem żywnościowym. W Opini  przeczytać można między innymi: 

Małe i średnie gospodarstwa

• „gospodarstwa rolne o średnim i małym poziomie produkcji, często rodzinne, najlepiej reprezentują tradycyjny europejski model rolnictwa i są nierozerwalnie związane z rozwojem obszarów wiejskich”.
• (Europejski Komitet Regionów) „wzywa Komisję Europejską do zaplanowania instrumentu na rzecz „sprawiedliwego dochodu gwarantowanego” dla gospodarstw, które nie osiągają zadowalającego poziomu dochodów z działalności rolniczej. Instrument ten powinien uzupełniać dochody z działalności rolniczej i dawać gwarancję zabezpieczenia społecznego. Powinien być zarządzany na szczeblu regionalnym i podlegać szczegółowemu planowaniu, a jego głównym celem musi być zapobieganie porzucaniu działalności rolniczej i wyludnianiu się obszarów wiejskich.”

Bezpieczeństwo żywnościowe

• „Bezpieczeństwo żywnościowe powinno opierać się na żywności produkowanej w pobliżu miejsca zamieszkania konsumentów.”
• „Żywność dla konsumentów w UE musi przynosić duże korzyści dla zdrowia i być produkowana w sposób etyczny”.
• „niedopuszczalne jest uzależnienie UE od zewnętrznych dostawców w zakresie nabywania lub produkcji żywności. (…Z doprowadziłoby to do nadmiernego ryzyka szantażu politycznego lub gospodarczego, blokad uniemożliwiających fizyczny dostęp, nadmiernych wahań cen i destabilizacji społeczno-gospodarczej.

Ukraina

• „Przyszła reforma Wspólnej Polityki Rolnej 2027+ powinna stanowić podstawę przystąpienia Ukrainy do UE, z należytym uwzględnieniem dobrostanu unijnych rolników.
• „Należy jak najszybciej wprowadzić nowe regulacje, by ponownie zwiększyć rentowność europejskiego rolnictwa. Będzie to wymagało nowych zasad przyznawania płatności bezpośrednich, zgodności z wymogami wynikającymi z Zielonego Ładu oraz środków dotyczących tranzytu i przywozu żywności z Ukrainy. Nie do przyjęcia jest, by europejscy rolnicy musieli znosić niedociągnięcia istniejących przepisów. Pomoc dla Ukrainy, która ma trudności z przetrwaniem, powinna być skoordynowana, aby nie szkodzić rolnictwu UE. Należy również chronić rolnictwo europejskie, aby zapobiec utracie solidarności europejskiej, jeśli chodzi o dalsze wspieranie Ukrainy, która walczy o prawo do wolności i o wartości europejskie”.

Biurokracja

• "Ograniczenie biurokracji dla rolników sprawi, że ich działalność stanie się bardziej efektywna. Pozwoli to na ograniczenie zbędnych procedur, umożliwi skoncentrowanie się na produkcji, innowacjach i inwestycjach oraz zwiększy konkurencyjność sektora rolnego”.

Płatności

• (EKR) „wzywa Komisję Europejską do zmiany metod płatności bezpośrednich, tak aby odzwierciedlać okoliczności, w których prowadzona jest działalność rolnicza. W szczególności należy wprowadzić obowiązkowe i zwiększone płatności redystrybucyjne (płatności dla małych i średnich gospodarstw rolnych), ograniczając dotacje w ramach WPR dla dużych przedsiębiorstw rolnych w celu zwiększenia dochodów wszystkich rolników, zwłaszcza małych i średnich.”
•  (EKR) „zaleca, w odniesieniu do płatności bezpośrednich, przejście od podejścia opartego na obszarze do systemu łączącego następujące czynniki: intensywność pracy, wielkość gospodarstwa, obszar, na którym prowadzone są działania w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, obszar, na którym prowadzone jest zrównoważone rolnictwo, oraz stopień wykorzystania zasobów środowiskowych (wpływ działań na środowisko). Zmiana ta musi być stopniowa, tak aby rolnicy mogli dostosować się do nowych przepisów”.

Zielony ład

• „EKR) ”uważa, że stosowanie zasad zrównoważonego rozwoju, w tym Europejskiego Zielonego Ładu, musi opierać się przede wszystkim na zachętach, a nie na przymusie, oraz na dogłębnej analizie naukowej i konsultacjach społecznych dotyczących rzeczywistego wpływu na środowisko. Należy wspierać rolników w przechodzeniu na zrównoważone rolnictwo”.
• „Zwraca uwagę, że WPR powinna budować odporność na zmianę klimatu, w tym na powodzie i susze, poprzez finansowanie zrównoważonej gospodarki wodnej i ochrony przeciwpowodziowej, a także poprzez wzmocnienie funduszy solidarnościowych UE dla rolników ponoszących straty spowodowane klęskami żywiołowymi.
• „Podkreśla, że WPR powinna wspierać zrównoważone formy rozwoju rolnictwa, które ograniczają stosowanie szkodliwych dla środowiska substancji ochrony roślin i nawozów sztucznych, zużycie wody i energii oraz stosowanie chemikaliów niebezpiecznych dla zdrowia ludzi i dobrostanu zwierząt”.
• „Zwraca uwagę, że grunty rolne są przeznaczone do produkcji rolnej. Produkcję rolną należy wstrzymywać jedynie w celu poprawy ochrony różnorodności biologicznej i wydajności upraw; nie powinno to być obowiązkowe. Jako alternatywę dla produkcji żywności lub paszy należy promować wykorzystywanie gruntów rolnych do produkcji biomasy do celów energetycznych. „Warunkowość” nie powinna wykluczać gruntów z produkcji rolnej ani propagować lub wymagać, aby płatności bezpośrednie były uzależnione od obowiązkowego odłogowania jakiejkolwiek części obszaru. Powinna natomiast wspierać praktyki gospodarowania gruntami – zwłaszcza na glebach niskiej jakości – które poprawiają rentowność, przyczyniają się do wzbogacania gleby materią organiczną, zwiększają jej zdolność sorpcji i pomagają chronić różnorodność biologiczną, wody gruntowe i źródła wód powierzchniowych”.