Jak wygląda rynek pracy młodych ludzi w kujawsko-pomorskim? W 2022 roku 147 tys. osób w wieku 15-29 lat było u nas aktywnych zawodowo. To o 5 tys. więcej niż w 2021 roku i 15,7 proc. wszystkich osób aktywnych zawodowo w naszym województwie. Dużo? Na tle innych województw pod tym względem zajmujemy 11. miejsce.
Urząd Statystyczny w Bydgoszczy przygotował raport „Młodzi na rynku pracy w województwie kujawsko––pomorskim w 2022 roku”. Interesujący komentarz do tego opracowania dla Regionalnego Obserwatorium Gospodarczego, działającego w ramach Kujawsko-Pomorskiego Funduszu Rozwoju przygotowała dr Maryla Bieniek-Majka, ekonomistka z Katedry Ekonomii z Wydziału Prawa i Ekonomii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z Bydgoszczy:
W 2022 roku osoby młode (15-29 lat) stanowiły 18,5% mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. Aktywna zawodowa była niespełna połowa z nich (49,3%). Stopa bezrobocia wśród młodych w województwie kujawsko-pomorskim wynosiła 9,5% i była wyższa o 2,7 pkt. proc. od średniej stopy bezrobocia w kraju.
Rynek pracy, tak jak cała gospodarka, funkcjonuje w czasach niepewności i nieprzewidywalności, co szczególnie młodym ludziom, nie ułatwia odnalezienia się na nim. Mówiąc młodzieżowym żargonem, można stwierdzić, że na rynku pracy młodzież ma „do bani”. Okazuje się, że stwierdzenie to ma podłoże naukowe. Świat BANI został zaprezentowany przez Jamaisa Cascio w 2020 r. Ten akronim oznacza świat, który jest: B (Brittle) – kruchy; A (Anxious) – niespokojny; N (Non-linear) – nieliniowy oraz I (Incomprehensible) – niezrozumiały. [1] Podając za Arturem Miernikiem [2] „świat BANI to czas ludzi świadomych, dążących do większej odporności, adaptacji, uważności i intuicji”. W swoim relatywnie krótkim życiu młodzi ludzie nie zdążyli sobie jeszcze tych cech rozwinąć, dlatego też powinni mieć większą możliwość adaptacji na rynku pracy.
Od wielu lat, właśnie wśród młodych, stopa bezrobocia jest dużo wyższa niż ta szacowana dla całego kraju, zarówno w Polsce jak i w UE. Dla przykładu w 2022 r. stopa bezrobocia (BEAL dla osób w wieku 15-74 lata) dla UE27 wynosiła 6,2%, a wśród młodych 11,3%. Podobną sytuację zaobserwowano także w Polsce, gdzie stopa bezrobocia młodych (6,8%) była ponad dwukrotnie większa od średniej zaobserwowanej dla kraju (2,9%) [3]. Szczególną sytuację młodych ludzi na rynku pracy[4] zauważają zarówno agendy unijne i rządowe, gdyż to do nich adresuje się wiele programów wspierających zatrudnienie.[5]
Młodzi ludzie są bardzo często giggersami czyli przedstawicielami gig economy. Gig economy to dynamiczne zjawisko, które oddziałuje na rynek pracy, charakteryzuje się tymczasowością i często wykonywaniem kilku usług dla różnych podmiotów, z których każda jest oddzielnie opłacana.[6] To model pracy dorywczej, którego podstawą są jednorazowo wykonywane usługi czy pojedyncze projekty[7]. Młodzi chętnie podejmują takie zatrudnienie ze względu na jego elastyczność. Niestety w sytuacji turbulentnej to oni tracą zamówienia w pierwszej kolejności. Wskazują na to dane obrazujące jak pogorszyła się sytuacja młodych na rynku pracy w skutek pandemii. Mimo, że w tym okresie ogólna stopa bezrobocia w kraju nie wzrosła, to zauważono wzrost stopy bezrobocia wśród młodych. Można więc stwierdzić, że dla nich czas pandemii był ogromnym wyzwaniem właśnie dlatego, że pracują oni często w sektorach i miejscach pracy wrażliwych na zmiany koniunktury gospodarczej. W rezultacie młodzież często doświadcza zwiększonej niepewności zatrudnienia, relatywnie wyższej stopy bezrobocia i gorszych warunków ekonomicznych w porównaniu do ogółu ludności na rynku pracy.[8]
Sytuacja młodych ludzi w województwie kujawsko-pomorskim jest jeszcze trudniejsza. Od momentu wybuchu pandemii Covid-19 stopa bezrobocia dla osób w wieku 15-29 lat w województwie wzrosła i od 2020 roku stale utrzymuje się na wyższym poziomie niż średnia dla kraju (9,5% w województwie i 6,8% w Polsce w 2022 r.).
Wyższa stopa bezrobocia jest konsekwencją braku zatrudnienia. Wskaźnik zatrudnienia młodzieży w Polsce w 2022 r. kształtował się na poziomie 48,1%, niestety dla osób w województwie kujawsko-pomorskim był on niższy o 3,1 pkt. proc. Sytuacja na rynku pracy młodych mężczyzn jest lepsza niż kobiet (wskaźnik zatrudnienia w 2022 r dla nich wynosił 47%, a dla ich koleżanek 42,3%) co wynika ze specyfiki dostępnych ofert pracy, które obejmują często prace proste, wymagające zwiększonego wysiłku fizycznego, gdzie preferowani są mężczyźni.
Reasumując można stwierdzić, że sytuacja na rynku pracy dla młodych ludzi nie jest łatwa.
W 2022 roku województwie kujawsko-pomorskim aktywnych zawodowo było 49,3% młodych ludzi, gdy wskaźnik ten dla kraju był wyższy i wynosił 51,6%. Młodzi ludzie często zatrudniani są w ramach gig economy i w świecie (do) BANI w pierwszej kolejności odczuwają skutki zmian koniunkturalnych.
Dlatego też należy położyć nacisk na wdrażanie programów wspierających pozyskanie doświadczenia zawodowego (np. poprzez kształcenie dualne) oraz stabilność zatrudnienia dla młodych ludzi, aby ograniczyć bierność zawodową. W województwie kujawsko-pomorskim w 2022 r. (podobnie jak w sześciu innych województwach) udział biernych zawodowo w tej grupie wiekowej przekroczył 50%.
[1] Katarzyna Sztop-Rutkowska, Agnieszka Maszkowska. Młodzi w Polsce przegląd badań, Białystok – Warszawa 2023
[2] Artur Miernik. Świat BANI, czyli świat oparty na niepewności, 02/2023 https://www.ey.com/pl_pl/workforce/swiat-bani-co-to-jest
[3] Unemployment rates by sex, age and citizenship (%), https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/LFSA_URGAN__custom_72501…
[4] Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2023 poz. 735) w art. 49 wskazuje m. in. ludzi młodych jako osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy.
[5] Marek Bednarski, Iwona Kukulak-Dolata. Grupy ryzyka na polskim rynku pracy. t. XLIX, 1/2022: 28-36. DOI: 10.5604/01.3001.0016.0914
[6] Sylwia Zając. Elastyczność na rynku pracy, czyli co wiemy o gig economy. 07/2023. https://www.karierawfinansach.pl/artykul/wiadomosci/elastycznosc-na-ryn…
[7] Patryk Patoleta. Umowa o pracę zamiast samozatrudnienia. Gig economy na nowych zasadach. 23 sierpnia 2023. https://www.parp.gov.pl/component/content/article/84787:umowa-o-prace-z…
[8] Baha Kalinowska-Sufinowicz Magdalena Knapińska. Youth and Covid-19 in chosen European Union labour markets: from junk jobs to unemployment. Polityka Społeczna t. XLIX, nr 4/2022: 10-17. DOI: 10.5604/01.3001.0015.8734
Dane:
Opracowanie sygnalne Młodzi na rynku pracy w województwie kujawsko-pomorskim w 2022 r. GUS Bydgoszcz 14.08.2023
Opracowano na podstawie:
Bednarski Marek, Iwona Kukulak-Dolata. Grupy ryzyka na polskim rynku pracy. XLIX, 1/2022: 28-36. DOI: 10.5604/01.3001.0016.0914
Kalinowska-Sufinowicz Baha, Magdalena Knapińska. Youth and Covid-19 in chosen European Union labour markets: from junk jobs to unemployment. Polityka Społeczna t. XLIX, nr 4/2022: 10-17. DOI: 10.5604/01.3001.0015.8734
Miernik Artur. Świat BANI, czyli świat oparty na niepewności, 02/2023 https://www.ey.com/pl_pl/workforce/swiat-bani-co-to-jest
Młodzi na rynku pracy w województwie kujawsko-pomorskim w 2022 r., GUS 14.08.2023 r.
Patoleta Patryk. Umowa o pracę zamiast samozatrudnienia. Gig economy na nowych zasadach. 23 sierpnia 2023. https://www.parp.gov.pl/component/content/article/84787:umowa-o-prace-zamiast-samozatrudnienia-gig-economy-na-nowych-zasadach
Sztop-Rutkowska Katarzyna, Agnieszka Maszkowska. Młodzi w Polsce przegląd badań, Białystok – Warszawa 2023
Unemployment rates by sex, age and citizenship (%), https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/LFSA_URGAN__custom_7250177/default/table?lang=en
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2023 poz. 735) w art. 49 wskazuje m. in. ludzi młodych jako osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy.
Zając Sylwia. Elastyczność na rynku pracy, czyli co wiemy o gig economy. 07/2023. https://www.karierawfinansach.pl/artykul/wiadomosci/elastycznosc-na-ryn…
