W roku 2012 premierem Polski był Donald Tusk, prezydentem Bronisław Komorowski, a kujawsko-pomorskim marszałkiem Piotr Całbecki. Polska żyła Euro 2012, inwestycjami z nim związanymi i aferą Amber Gold. W 2022 roku premierem był Mateusz Morawiecki, prezydentem Andrzej Duda i tylko nasz marszałek się nie zmienił – był nim Piotr Całbecki. A Polska żyła przełomowymi wyborami do parlamentu i bezprecedensowo brutalną kampanią wyborczą.
Dekada to dużo i mało jednocześnie, ale ta dekada była wyjątkowa – mieliśmy pandemię, wybuchła wojna na Ukrainie, osiem lat rządziło PiS, zmieniające w Polsce wiele. A przy tym mieliśmy - mimo starań niektórych polityków - normalny rozwój nowoczesnego europejskiego społeczeństwa z wszelkimi zmianami kulturowymi i obyczajowymi, na które nakładał się ciąg dalszy rewolucji technologicznej. Urząd Statystyczny przygotował obszerny i ciekawy raport, w którym m.in. porównano kujawsko-pomorskie w roku 2012 i 2022 w bardzo wielu aspektach. Postanowiliśmy mu się przyjrzeć.
Ilu nas było, ilu nas jest?
W 2012 mieszkało nas w województwie 2,096 miliona, a w 2022 – już tylko 2,006 miliona. Ubyło nam więc 90 tysięcy obywateli na przestrzeni 10 lat. To tak, jakby zniknął prawie cały Grudziądz. Co ciekawe zmieniają się proporcje miasto – wieś na korzyść… wsi. O ile w miastach ubyło nas w ciągu dekady sporo - z 1,262 mln do 1,166 mln., to na wsiach przybyło mieszkańców – z 834 tys. do prawie 841 tys., co zawdzięczamy przede wszystkim gminom wokół dużych miast, do których wyprowadzali się mieszkańcy z naszych metropolii.
A jak wyglądają kwestie demografii? W sytuacji spadku liczby ludności najlepiej demograficznie „sprawdza się” powiat brodnicki (jedyny w grupie "9,1 lub powyżej urodzeń żywych na 1000 mieszkańców"). Z drugiej strony, wśród powiatów z "7 urodzenia lub poniżej na 1000 mieszkańców" mamy aż 7 jednostek, w tym, co ciekawie, między innymi sąsiadujący z brodnickim powiat rypiński. Generalnie najniższy wskaźnik występuje w południowej części województwa (w tym w jedynym mieście na prawach powiatu – czyli we Włocławku).
Dokąd wyjeżdżamy?
Nieco koresponduje z panoramą urodzeń tabela przyrostu naturalnego w powiatach, aczkolwiek nie do końca, gdyż tu najlepiej wypadają powiaty bydgoski i toruński – otaczające nasze dwie metropolie. Najniższe wskaźniki są jednak nieodmiennie na południu województwa, we Włocławku, powiatach włocławskim, radziejowski i inowrocławskim.
A do jakich krajów wyjeżdżamy? W strukturze emigracji nie ma specjalnych zaskoczeń. Emigrujemy wciąż przede wszystkim do Wielkiej Brytanii, Niemiec i w wyraźnie mniejszym stopniu do Holandii, Norwegii i Irlandii.
Starzejemy się na potęgę
Starzejemy się, bo sukcesywnie rośnie mediana wieku w naszym województwie. W ciągu porównywanej dekady przesunęła się o ok. 4 lata i przekroczyła „czterdziestkę”. Ciekawym wskaźnikiem jest tu tzw. indeks starości - relacja pokoleniowa dziadków i wnuczków, tj. liczba osób w wieku 65 i więcej lat przypadająca na 100 osób w wieku 0-14 lat. Indeks podskoczył aż o 40 punktów w 2012 roku przekraczał 80, dziś już przekracza 120!
Zawsze interesująco wyglądają w takim kontekście prognozy. W jakiej części regionu - według statystyków - będziemy mieli najstarszych mieszkańców w 2060 roku (udział osób 65 i więcej w ogóle populacji)? Oczywiście na południu – w powiatach inowrocławskim, radziejowski i aleksandrowskim oraz w dwóch miastach na prawach powiatu – Włocławku i Bydgoszczy. Najmłodszych mieszkańców będą miały powiaty – obwarzanki: bydgoski i toruński.
W ciągu dekady spadła nam liczba rozwodów, ale w dużym stopniu jest to wynik tego, że znacznie bardziej spadła liczba zawartych małżeństw. Widać tu jak na dłoni wyraźny kryzys tej instytucji.
Gdzie pracujemy, jak zarabiamy?
Pracujący w gospodarce narodowej w kujawsko-pomorskim w 2022 roku to 762,6 tys. osób., w tym 349,1 tys. kobiet, a 27,8 tys. osób z niepełnosprawnościami.
Gdzie najlepiej zarabialiśmy w 2022 roku? W pięciu powiatach: Bydgoszczy, Toruniu, Włocławku, ale też w powiatach golubsko-dobrzyńskim i nakielskim. Co ciekawe, Grudziądz był jedynym miastem na prawach powiatu, w którym przeciętne zarobki były niższe, niż w otaczającym go powiecie grudziądzkim.
Najniższe zarobki to powiaty na obrzeżach województwa: brodnicki, rypiński, lipnowski, żniński i tucholski.
W ciągu dekady bardzo mocno spadło bezrobocie. W 2012 roku wśród mężczyzn wynosiło 10,4 proc,, a w 2022 roku 3,9 proc.. Jeszcze wyraźniej widać to w przypadku kobiet: 13,9 proc. w 2012 i 3,7 proc. w 2022 roku.
Co mamy w domach?
We wszystkich kategoriach odnotowano wzrost przedmiotów użytkowych w naszych gospodarstwach domowych, co jest naturalne, bo jest to wzrost permanentny. Najsilniej widać to w przypadku telefonów komórkowych, gdzie zbliżamy się do 100 proc. Wyraźny wzrost widać na przykład w kategorii… zmywarki domowe, ale też samochody.
Co ciekawe, liczba komputerów osobistych co prawda wzrosła w 2022 roku wobec 2012 roku, ale spadła w stosunku do roku 2017. Ta anomalia wynika najprawdopodobniej z tego, że część „młodszych” gospodarstw domowych rezygnuje z laptopów i komputerów stacjonarnych na rzecz smartfonów.
Mniej jemy, prawie wszystkiego
W ciągu dekady zmienił nam się poziom spożycia produktów – i to na minus. Bardzo nieznacznie wzrosło tylko spożycie owoców. W ciągu miesiąca w 2012 roku 1 osoba w gospodarstwie domowym zjadała 5, 66 kg. mięsa, a w 2022 – 5,17 kg. Spadło nieznacznie spożycie sera, wyraźnie mleka świeżego (z 3,52 do 2,86 litra) czy cukru.
I jeśli ktoś sądzi, że to wynik zmian w sposobie żywienia Polaków i wzrostu odsetka osób nie jedzących mięsa i produktów odzwierzęcych, to nie do końca. Drastycznie spadło bowiem również spożycie warzyw – z 9,33 kg do 6,99 w ciągu 10 lat.
Jak wypoczywamy?
Z bardzo obszernego raportu można również dowiedzieć, że trochę inaczej wypoczywamy. Urosła u nas w ciągu dekady liczba hoteli – z 94 do 130, a spadła typowych dla czasów PRL ośrodków wczasowych – z 47 do 33. Choć oczywiście sprawdzenia wymaga to, czy to wynik zmiany zwyczajów, czy raczej „przebrandowienia” miejsc wypoczynku
Gdzie jest bezpiecznie?
Jeśli chodzi o przestępczość, to jest zdecydowanie bezpieczniej. Spadła znacznie liczba przestępstw kryminalnych, stwierdzonych przez policję, tak samo jak drogowych. Wzrosła za to liczba przestępstw gospodarczych.
W kategorii jednostek administracyjnych z największą liczbą przestępstw na 1000 mieszkańców mamy 4 powiaty – Bydgoszcz, Toruń, Włocławek oraz…. powiat wąbrzeski.
W gospodarce – siła metropolii
Jeśli chodzi o liczbę podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców, to oczywiście mamy tu bardzo wyraźne metropolitalne centrum województwa – tak zwany obszar bydgosko-toruński (Bydgoszcz, Toruń, powiat bydgoski i powiat toruński), który w całości należy do najwyższej kategorii (110,1 i więcej podmiotów).
- Wszystkie dane pochodzą z raportu Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy „Województwo Kujawsko-pomorskie w liczbach 2023”.
- Na zdjęciu: Doroczny koncert „Pod wspólnych niebem”, na którym bawią się mieszkańcy całego regionu.
