Apele poległych, płonące znicze, składanie kwiatów, ceremoniał wojskowy – w całym regionie 1 marca oddawano hołd żołnierzom zbrojnego antykomunistycznego podziemia. Część uroczystości zaplanowano także na kolejne dni.
Bydgoskie obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych to wspólne przedsięwzięcie Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego, Wojewody, Instytutu Pamięci Narodowej oraz Szefa Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych. O godz. 11 złożone zostały kwiaty na kwaterze „Żołnierzy Wyklętych” cmentarza komunalnego przy ul. Kcyńskiej. W niedzielę, 3 marca o godz. 9 odprawiona zostanie msza św. w intencji „Żołnierzy Wyklętych” w kościele pw. Matki Bożej Królowej Pokoju, przy ul. Bernardyńskiej 2.
Bydgoskim wydarzeniom towarzyszyć będzie wystawa przygotowana przez IPN: „Ocaleni z niepamięci. Żołnierze podziemia antykomunistycznego z bydgoskiej „Łączki” przed Kujawsko-Pomorskim Urzędem Wojewódzkim. Będzie ją można oglądać do 15 marca.
W Toruniu uroczystości rozpoczęły się w samo południe przy pomniku w alei Solidarności. Do udziału w uroczystościach zaprosili prezydent miasta Michał Zaleski i dowódca Garnizonu Toruń, ppłk Roman Piotrowski. Żołnierze zbrojnego, antykomunistycznego uhonorowani zostali apelem pamięci, salwą honorową i złożeniem kwiatów, występem orkiestry wojskowej.
O tej samej porze podobna uroczystość odbyła się także we Włocławku, przy pomniku Armii Krajowej w Parku Łokietka. Także w Grudziądzu uroczystość rozpoczęła się o godz. 12 pod pomnikiem Rotmistrza Witolda Pileckiego, przy Alei 23 stycznia. Wcześniej, o godz. 10.30 odprawiona została msza św. w kościele Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny. Częścią grudziądzkich uroczystości był występ patriotyczny uczniów grudziądzkiej szkoły Podstawowej nr 21.
Wystawy, konkursy, biegi
Świętu żołnierzy wyklętych towarzyszą także inne wydarzenia, m.in.:
- Bydgoszcz: prezentacja wystawy „Witold Pilecki”, przed siedzibą bydgoskiej delegatury IPN przy ul. Wincentyny Teskowej 1, do 15 marca.
- Bydgoszcz: IV Bydgoski Test Wiedzy o Żołnierzach Wyklętych dla uczniów szkół podstawowych oraz ponadpodstawowych.
- Chełmża: prezentacja wystawy „Żołnierze Wyklęci. Podziemie niepodległościowe 1944–1963”, rynek w Chełmży, koło biblioteki. Do 15 marca.
- Czernikowo: prezentacja wystawy: „Nie jesteśmy żadną bandą. My jesteśmy z miast i wiosek polskich. 5. Wileńska Brygada Armii Krajowej na Pomorzu” – Stowarzyszenie Związek Jaszczurczy Czernikowo, Zespół Szkół w Czernikowie, do 14 marca.
- Toruń: XII Bieg Tropem Wilczym – Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych, 3 marca, stadion miejskim im. Duneckiego, ul. Bema, otwarcie biura zawodów godz. 9.
Symboliczna data
Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych to przypadające 1 marca święto państwowe, ustanowione w roku 2011. Upamiętnia ono prześladowanych i pomordowanych żołnierzy podziemia antykomunistycznego i antysowieckiego, działającego w latach 1944-1963 w obrębie przedwojennych granic RP.
Przypomnijmy, że 1 marca jest datą symboliczną. W roku 1951, tego właśnie dnia, w więzieniu mokotowskim dokonana została egzekucja członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Od strzału w tym głowy zginęli wtedy prezes WiN ppłk Łukasz Ciepliński („Pług”, „Ludwik”) i jego współpracownicy: Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel. Jak podkreśla IPN, było to kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej organizacji kontynuującej od 1945 r. tradycję AK.
Określenie "wyklęci" nawiązuje do okresu PRL, gdy pamięć i prawda o żołnierzach antykomunistycznego podziemia była nie tylko przemilczana, ale także objęta zapisami cenzorskimi. W oficjalnych przekazach żołnierze, którzy po 1945 roku nie złożyli broni i zaangażowali się w opór wobec nowej, komunistycznej władzy, przedstawiani byli jako "bandy", "terroryści". Komuniści forsowali za to mit "utrwalaczy władzy ludowej" - milicjantów, funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, aktywistów partyjnych - którzy zwalczali niepodległościowe podziemie w imię państwa politycznie zależnego od Moskwy a ideologicznie - od komunistycznych dogmatów.
