W najbliższy poniedziałek (2 października) w toruńskim Parku Pamięci przy ul. Uniwersyteckiej odbędą się wojewódzkie uroczystości Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej. W obchodach wezmą udział marszałek Piotr Całbecki oraz przewodnicząca sejmiku województwa Elżbieta Piniewska. Ofiarami rozpętanego w pierwszych miesiącach okupacji niemieckiego terroru wobec polskiej społeczności padły tysiące osób: nauczycieli, duchownych, urzędników, działaczy społecznych, przedstawicieli inteligencji, ale też zwykłych mieszkańców wsi i miast północnej Polski.
- To miejsce pamięci o zamordowanych tysiącach bezbronnych mieszkańców dawnego województwa pomorskiego. Jesteśmy im winni tę zbiorową pamięć. Wszystkich bowiem skazano na śmierć na podstawie jednego tylko oskarżenia - za to, że tu, na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach, na Kaszubach, Krajnie i Pałukach, Ziemi Kociewskiej, Borowiackiej i Michałowskiej, Ziemi Chełmińskiej i Dobrzyńskiej, byli Polakami i swojej Ojczyźnie służyli – przypomina marszałek Piotr Całbecki. - Nie ma miejsca, nie ma rodziny na ziemi naszego regionu, które ominęłaby hekatomba niemieckiej okupacji - barbarzyństwo faszystowskiej ideologii, nienawiść i zdrada sąsiadów. Boli do dziś pamięć o przeszło 30 tysiącach pomordowanych.
- Główne uroczystości 2 października zaplanowane są na godz. 14.
- Wcześniej, o godz. 10 zapalone zostaną znicze pod pomnikiem Pamięci Ofiar Barbarki.
- Natomiast o godz. 13.30 w Parku Pamięci otwarta zostanie wystawa „Zbrodnia pomorska 1939. Początek ludobójstwa niemieckiego w okupowanej Polsce” przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej.
- Z kolei o godz. 18 rozpocznie się okolicznościowy koncert w CKK Jordanki.
Pierwszy narodowy dzień
Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej 1939 obchodzony będzie w tym roku po raz pierwszy. Święto ustanowione zostało przez Sejm w styczniu tego roku. W Kujawsko-Pomorskiem jednak już od kilku lat samorząd województwa organizuje uroczystości poświęcone ofiarom tej zbrodni i kultywujące pamięć o tej tragedii. Jesienią W roku 2018, w Toruniu, odsłonięty został pomnik i Park Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939.
Pod pierwszych dni agresji
Jeszcze we wrześniu 1939 roku, od raz po rozpoczęciu agresji na Polskę, Niemcy przystąpili do skoordynowanej i przygotowywanej w szczegółach już wcześniej akcji terroru wobec Polaków – szczególnie polskiej inteligencji, osób aktywnych społecznie, weteranów polskich powstań. W wielu miejscach, z których większość położona byłą na terenach przedwojennego województwa pomorskiego ze stolicą w Toruniu, przeprowadzone zostały masowe egzekucje. Zamordowanych zostało kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Masowe zbrodnie dokonane były między innymi w bydgoskim Fordonie, toruńskiej Barbarce, Lasach Piaśnickich pod Wejherowem, Lesie Szpęgawskm koło Starogardu Gdańskiego, w Mniszku koło Świecia, Łopatkach koło Wąbrzeźna i wielu innych.
Sprawcami zbrodni byli mieszkający na tych terenach Niemcy – członkowie paramilitarnej organizacji Selbstschutz, wspomagani i kierowani przez regularne formacje niemieckiej armii, policji i SS.
