Sopot -wśród miast na prawach powiatu, podkarpacki Ulanów w zestawieniu gmin miejskich oraz wiejska gmina Sulmierzyce w województwie łódzkim – to zwycięzcy XIX Rankingu Samorządowego „Rzeczpospolitej” - bodaj najbardziej prestiżowego zestawienia oceniającego równomierny rozwój polskich samorządów. Jak wypadły miejscowości naszego regionu?
Wyniki tegorocznej edycji rankingu ogłoszone zostały w poniedziałek 23 października na gali w warszawskim kinie Kultura. Zestawienie obejmuje trzy kategorie: miasta na prawach powiatu, gminy miejskie oraz gminy wiejskie.
Liderzy i reszta
Czołówka prezentuje się następująco:
Miasta na prawach powiatu (65 samorządów)
1. Sopot
2. Świętochłowice
3. Gliwice
4. Rybnik
5. Tychy
Obie stolice kujawsko-pomorskiego sklasyfikowane zostały w trzeciej dziesiątce:
24. Bydgoszcz
28. Toruń.
Dwa pozostałe kujawsko-pomorskie miast w tej kategorii zajęły dalsze pozycje:
38. Grudziądz
63. Włocławek
Na uwagę zwraca bardzo silna reprezentacja miast śląskich w czołówce rankingu, choć same Katowice zajęły 20. miejsce. Interesująca jest też słaba pozycja kilku miast, które długo cieszyły się pozycją liderów samorządowego rozwoju: Wrocław zajął 41. miejsce, Rzeszów 42., a Gdynia była 53.
- W kategorii gmin miejskich i miejsko-wiejskich (898) najlepszą piątkę tworzą:
1. Ulanów (podkarpackie)
2. Wojcieszów (dolnośląskie)
3. Stoczek Łukowski (lubelskie)
4. Mielno (zachodniopomorskie)
5. Ścinawa (dolnośląskie)
Jak w tej kategorii wypadły miasta naszego regonu? Najprościej będzie odpowiedzieć, że różnie. Kujawsko-pomorskie miasta i miasteczka są w każdej setce długiej listy, obejmującej 898 pozycji.
76. Nieszawa
103. Kamień Krajeński
158. Izbica Kujawska
171. Skępe
177. Radziejów
218. Łasin
224. Świecie
232. Chełmno
269. Radzyń Chełmiński
280. Kowal
286. Dobrzyń n. Wisłą
303. Lubraniec
373. Aleksandrów Kujawski
379. Koronowo
384. Rypin
470. Chełmża
476. Ciechocinek
525. Strzelno
553. Piotrków Kujawski
563. Golub-Dobrzyń
597. Solec Kujawski
630. Lubień Kujawski
650. Tuchola
632. Wąbrzeźno
657. Jabłonowo-Pomorskie
666. Brodnica
707. Kruszwica
771. Brześć Kujawski
776. Nakło n. Notecią
780. Kcynia
791. Żnin
802. Inowrocław
827. Mrocza
831. Mogilno
850. Więcbork
859. Nowe
860. Kowalewo Pomorskie
867. Gniewkowo
873. Łabiszyn
898. Szubin.
Największe zestawienie, dotyczące 1513 jednostek prezentuje gminy wiejskie. Jego pierwszą piątkę tworzą:
- Sulmierzyce (łódzkie)
- Krupski Młyn (śląskie)
- Moszczenica (łódzkie)
- Kleszczów (łódzkie)
- Siemień (lubelskie)
W pierwszej setce tego zestawienia znalazła się gmina Świecie n. Osą.
Co dalej, samorządzie
– Samorządy dokonały cudów przez ostatnie dekady, jeśli chodzi o inwestycje i jakość usług świadczonych dla mieszkańców. Ale przed nami kolejna gigantyczna transformacja, rozłożona na wiele lat, i dotycząca wszystkich obszarów naszego życia. Ma nadzieję, że uda się teraz wywalczyć dla samorządów więcej kompetencji i więcej pieniędzy. To ważne, bo przekazywanie samych kompetencji, bez odpowiedniego finansowania, to rujnowanie samorządu – mówił podczas poniedziałkowej gali, były premier i przewodniczący kapituły rankingu prof. Jerzy Buzek. (cyt. za rp.pl)
Z kolei prof. Mikołaj Lewicki, socjolog z Uniwersytetu Warszawskiego podkreślał, że społeczny kapitał lokalnej aktywności wciąż jeszcze nie jest w Polsce w pełni wykorzystany. - Jeśli chodzi o przyszłość samorządu w Polsce, to zwróciłbym uwagę, że trochę brakuje nam prawdziwej samorządności, czyli rządzenia oddanego w ręce społeczności lokalnej – przekonywał prof. Lewicki. - Z naszych badań wynika, że społeczności lokalne są aktywne, ale relatywnie słaba jest infrastruktura, gdzie ten kapitał społeczny mógłby być przekształcony w instytucje. Gdzie mógłby stać się zarzewiem do tworzenia organizacji, przedsiębiorstw, kooperatyw, różnego rodzaju platform, które są w stanie odpowiedzieć na rosnące wyzwania cywilizacyjne, z którymi się dziś mierzymy, takie jak środowisko i klimat, starzenie się społeczeństwa, ogromne migracje, itp.
Jak powstaje ranking
Zasady tworzenia rankingu Samorządów ustala niezależna kapituła kierowana przez prof. Jerzego Buzka. W jej pracach uczestniczą przedstawiciele organizacji samorządowych, pozarządowych i redakcji „Rzeczpospolitej”. Jak informuje „RP”, „w tegorocznej edycji kryteria oceny to ok. 30 wskaźników wyliczanych na podstawie publicznie dostępnych baz danych GUS oraz Ministerstwa Finansów".
Pod uwagę brane są m.in. takie kryteria jak: zdolności samorządu do zwiększania dochodów własnych (w tym dochodów z podatków), umiejętności pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania, czy efektywności zarządzania budżetem bieżącym.
Podczas gali wręczona również została Nagroda Fundament Rzeczpospolitej im. Michała Kuleszy, dla osoby o wybitnych dokonaniach w rozwoju samorządu terytorialnego w Polsce. Wyróżnionym nią został Jan Olbrycht, były samorządowiec, obecnie europoseł.
Kapituła Rankingu Samorządów „Rzeczpospolitej” postanowiła także przyznać nagrodę specjalną „Solidarni z Ukrainą”- dla samorządów szczególnie zasłużonych w pomocy dla Ukrainy i Ukraińców, zmagających się z rosyjską agresją. Otrzymali ją: Marta Majewska - burmistrz Hrubieszowa, Konrad Fijołek - prezydent Rzeszowa oraz Wojciecha Bakun – prezydent Przemyśla.