Czym jest wioska tematyczna? Najprościej powiedzieć, że jest to miejscowość posiadająca motyw przewodni nawiązujący do lokalnej tradycji. Taka wioska staje się atrakcją turystyczną, co ma wpływ na ożywienie lokalnej gospodarki i aktywizację mieszkańców.

Pierwsze wioski tematyczne powstały w Austrii w latach 90. Był to sposób na bezrobocie i wyludnianie wsi. - Jest to kompleksowy projekt mający na celu ożywienie gospodarki wiejskiej poprzez integrację lokalnej społeczności wokół zagadnień związanych z określonym produktem, usługą lub kulturą danego regionu - czytamy w serwisie Wioska Tematyczna. - W takiej wiosce, mieszkańcy wykorzystują lokalne zasoby miejscowości i swoje pasje, aby prezentować dziedzictwo regionu. To doskonała okazja dla szkół, turystów indywidualnych oraz rodzin, aby poznać polską wieś, uczestnicząc w warsztatach, zabawie i poznawaniu lokalnych tradycji i historii.

Rozwój wsi tematycznej podporządkowany jest wiodącej idei, tematowi. Dzięki temu staje się wyróżnialna i jedyna w swoim rodzaju. Taka wieś w porównaniu z innymi rozwija się lepiej pod względem gospodarczym i społecznym. Mieszkańcy wsi znajdują temat, który może zaciekawić turystów i zachęcić do przyjazdu. Może to być pieczenie chleba, produkcja miodu, hodowla ziół, działalność artystyczna czy tradycje górnicze.

W Polsce największe zasługi w propagowaniu idei zakładania wiosek tematycznych ma socjolog wsi Wacław Idziak. Pierwsze powstały w 1999 roku w okolicach Koszalina. W województwie kujawsko-pomorskim najwięcej znajduje się w Borach Tucholskich.

Wioska Chlebowa w Janiej Górze koło Świekatowa

Wieś Jania Góra leży w gminie Świekatowo w powiecie świeckim pośród pól, lasów i jezior. Pomysłodawczynią Wioski Chlebowej w Janiej Górze jest miejscowa nauczycielka Danuta Megger, która namówiła w 2008 roku mieszkańców do zjednoczenia się wokół tego pomysłu.

- Wioski tematyczne to alternatywny sposób dla rolników na zarabianie - mówi pani Danuta. - Są bardzo znane w województwach pomorskim i zachodniopomorskim. Skupiamy się wokół jakiegoś tematu, którym wioska żyje. W Janiej Górze to jest chleb. U nas tylko rolnicy mieszkają, więc to jest najbliższe sercu tych ludzi. Chleb kojarzy się z dobrocią, miłością, ciepłymi uczuciami. Starsze pokolenie pamięta wypiekanie chleba w domach. Chcemy tę tradycję odnowić. Kiedyś było tradycją, że mieszkańcy wsi, którzy nie mieli pieca w domu, przygotowywali go w domu i wszyscy go piekli w centrum wsi we wspólnym piecu chlebowym. Taki piec postawiliśmy u nas. Turyści chętnie przyjeżdżają, a my możemy się z nimi podzielić naszymi umiejętnościami. Nasza oferta edukacyjna jest skierowana do dzieci i dorosłych. Warto do nas przyjechać i poznać pracę rolnika, produkty do wypieku chleba i tradycyjne przepisy. W naszą działalność zaangażowana jest praktycznie cała wioska.

W centralnym miejscu wioski stanął kamienno-szamotowy tradycyjny piec chlebowy. Zbudowany na wzór konstrukcji, które wiele lat temu stawały w centrach wsi. Co roku we wrześniu odbywa się tam Janiogórski Festiwal Chleba. Informacji można zasięgnąć na stronie www.wioskachlebowa.pl. Dodajmy, że w pobliskim Świekatowie można skorzystać z kąpieli w jeziorze i plaży.

Fot. Facebook wioskachlebowa.pl

Wioska Górnicza w Pile

Piła nad Brdą w Borach Tucholskich to jedyna w północnej Polsce miejscowość, gdzie w latach 1859-1939 działały kopalnie węgla brunatnego. W najprężniej działającej w regionie wiosce tematycznej prowadzonej jako przedsiębiorstwo społeczne można zwiedzić zabytkową kopalnię, a także dowiedzieć się, jak żyli mieszkańcy tej górniczej wioski w XIX wieku. Górnicza Wioska zaprasza zarówno dzieci i młodzież szkolną, grupy zorganizowane, jak i turystów indywidualnych. Organizowane są też grupy studyjne i szkolenia z zakresu tworzenia wiosek tematycznych i innych podmiotów ekonomii społecznej. Turyści mogą wziąć udział grze terenowej polegającej na poszukiwaniu skarbu górnika Wilhelma Krugera ukrytego w kopalni. Jedną z największych atrakcji jest biesiada borowiacko-śląska "Wesele Sztygara". Jest to rekonstrukcja wesela pochodzącego ze Śląska sztygara Eryka i Borowianki Zosi, które odbyło się we wsi w latach 30-tych XX wieku. Informacje dotyczące atrakcji Górniczej Wioski na gorniczawioska.pl.

Fot. Aktywna Wieś

Teodoryk - Wioska Mydlarska w Górznie

Górzno leżące w obrębie Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego znane jest wielu torunianom, którzy od lat przyjeżdżają tutaj w czasie wakacji czy na weekendowy wypad. Górznieńskiego jeziora zachwalać nie trzeba. Przy okazji warto wybrać się do Wioski Mydlarskiej. Tam dowiemy się, jak dawniej wytwarzano mydło i jak prano bez pralek. W budynku starej pralni poznamy sprzęty domowe, które już dawno wyszły z użycia: maglownice, tary, żelazka na duszę i węgiel.

Oferta Wioski Mydlarskiej w Górznie skierowana jest głównie do grup zorganizowanych i rodzin z dziećmi. W czasie warsztatów mydlarskich własnoręcznie wykonać można mydło i sól do kąpieli. Każdy z uczestników pierze, magluje i prasuje, używając starych urządzeń. Można także wziąć udział w warsztatach tłoczenia oleju na zimno, graficznych, wyrobu dżemów czy deptania kapusty. O wszystkich atrakcja oferowanych przez Wioskę Mydlarską w Górznie przeczytacie na stronie wioskamydlarska.pl.

Fot. Facebook Teodoryk - Wioska Mydlarska 

Wioska Miodowa w Mędromierzu

W powiecie tucholskim, w gminie Gostycyn leży Wielki Mędromierz, gdzie kultywowane są tradycje pszczelarskie. Wioska Miodowa w Wielkim Mędromierzu powstała w 2008 roku. Największą atrakcją są oczywiście pasieki prowadzone tam od pokoleń. Najstarsze liczą sobie ponad 100 lat. Ręcznie malowane i najczęściej budowane samodzielnie przez pszczelarzy ze słomy i drewna. Mędromierskie pszczoły wytwarzają miody wielokwiatowe, lipowe i rzepakowe. Podczas zwiedzania wioski dowiemy się wszystkiego o pszczołach i pszczelarstwie, m.in. czym jest pierzga i mleczko pszczele, jakie są rodzaje miodów, dlaczego pszczoły wytwarzają kit i jak go stosować w lecznictwie. Oczywiście można też skosztować przysmaków przygotowanych na miodzie i wziąć udział w warsztatach wytwarzania świec z wosku. Ofertę Wioski Miodowej znajdziecie na stronie wioska-miodowa.pl.

Fot. Aktywna Wieś

Wieś Borowiacka w Nowym Suminie

Nad jeziorami w gęstych lasach w Borach Tucholskich dokładnie na 18. południku leży Nowy Sumin, czyli Borowiacka Wioska. Zachowały się tam tradycyjne borowiackie chaty, w których zobaczyć możemy stroje ludowe, sprzęty gospodarstwa domowego i dawne narzędzia rolnicze. W ofercie są pokazy strzyżenia owiec i przędzenia wełny oraz warsztaty kulinarne i rękodzieła. Goście posmakują lokalne potrawy, poznają historię wsi i lokalne legendy. Ciekawą propozycją są gry i zabawy w stogu siana, czyli skakanie w stóg, walka workami z sianem, szukanie ukrytych w sianie skarbów. W Nowym Suminie znajduje się też galeria miejscowych twórców ludowych. Czas trwania wizyty w wiosce to około 3 godzin. Wszystkie informacje znaleźć można na fejsbukowym profilu Wieś Borowiacka.

W pobliżu znajdują się jeziora: Zadworne, Chłodne i Mętne, a także Leśny Kompleks Promocyjny "Bory Tucholskie", Park Dendrologiczny "Nad Stążką", ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna "Jelenia Wyspa".

Fot. Aktywna Wieś

Ptasia Wioska w Adamkowie

Przyjeżdżajcie, idźcie w krzaki, obejrzyjcie sobie ptaki – takim hasłem kusi Ptasia Wioska. Adamkowo położone jest na skraju Krajny i Borów Tucholskich, na wzgórzu na terenie Krajeńskiego Parku Krajobrazowego. W pobliżu przepływa rzeka Kamionka. Jest to najmniejsza wioska tematyczna w Polsce. Jest ona atrakcją dla miłośników przyrody i znawców sztuki, ponieważ urok Adamkowa docenił kiedyś artysta młodopolski Leon Wyczółkowski i przyjeżdżał tam malować. Twórcy Ptasiej Wioski organizują więc wyprawy szlakiem ornitologicznym i Leona Wyczółkowskiego. W Adamkowie znajduje się także plenerowe Muzeum Ptaka składające się ze stojących przy drodze rzeźb, zarówno ludowych, jak i nowoczesnych abstrakcji. Ich wspólnym tematem jest "ptak". Miłośnicy wsi znajdą tu owoce prosto z drzewa, warzywa prosto z grządki i wiejskie jaja. Można wziąć udział w warsztatach malarskich lub zajęciach rękodzielniczych "Malowany ptak". Informacje dotyczące atrakcji Ptasiej Wioski na www.adamkowo.tuchola.pl.

Fot. Aktywna Wieś

Wieś Maciejowej Duszy w Macikowie

Nazwa wsi Macikowo w powiecie golubsko-dobrzyńskim i jej charakter wiąże się ze starą legendą. We wsi bez nazwy mieszkał kiedyś kowal Maciej. Gdy zachorowała młoda gęsiareczka, Maciej podarował jej zioła i uratował ją od niechybnej śmierci. Wtedy w podzięce wieś nazwano jego imieniem. Romantyczna legenda sprawiła, że we wsi Macikowo powstała wioska tematyczna. Jej przewodnim tematem są zioła, więc pojechać tam powinni miłośnicy naturalnej medycyny. Zielarka opowie o zastosowaniu ziół w celach leczniczych. Goście nauczą się sporządzać mieszanki ziół i napary, a także posmakują ziołowych herbatek i nalewek. Osoby lubiące gotować poznają zioła, które wykorzystać można do przyprawiania w kuchni. Posmakować można specjalności Wioski Maciejowej Duszy, czyli ciasteczek lawendowych. W czasie warsztatów "Baw się z gęsiareczką" goście nauczą się pisania gęsim piórem i upieką ciasteczka w formie gąsek. Macikowo oferuje także warsztaty florystyczne, decoupage i pirografii. Jak się skontaktować z Maciejową Duszą przeczytacie TUTAJ.

Fot. Aktywna Wieś

Wioska Grzybowa w Krzywogońcu

Wioska Grzybowa powstała w Krzywogońcu w gminie Cekcyn w powiecie tucholskim w 2005 roku. Prowadzi ją Stowarzyszenie Na Rzecz Ekorozwoju Sołectwa Krzywogoniec. W działanie aktywnie włączyli się mieszkańcy Krzywogońca, właściciele gospodarstw agroturystycznych oraz sympatycy wiosek tematycznych. We wsi mamy kilka suszarni do grzybów, z których mogą również skorzystać osoby wypoczywające na naszych przepięknych terenach. W budynku po szkolnym, w którym ma swoją siedzibę stowarzyszenie, powstała izba Wioski Grzybowej, w której znajdują się przedmioty zrobione w kształcie grzyba, kronika i liczne gadżety związane z Wioską. Corocznie w Krzywogońcu odbywa się "Święto Grzyba", na którym można skosztować różnych potraw zrobionych z grzybów lub też wyglądem przypominającym.

Fot. Aktywna Wieś

Jabłkowa Kraina w Jabłonce

Jabłonka to borowiacka osada położona w samym sercu Borów Tucholskich w gminie Śliwice. We wsi w przydomowych sadach owocowych zachowały się stare gatunki jabłoni i grusz. Rosną tam papierówki, antonówki, malinówki, kosztele czy renety. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Wsi Jabłonka zorganizowało wioskę tematyczną Jabłkowa Kraina. Mozna wziąć udział w warsztatach, przejechać się bryczką do unikatowego wąwozu Goły Jon, poznać kulturę i kulinarne sekrety Borowiaków. Co roku we wsi odbywa się też Święto Jabłoni. To okazja do degustacji potraw z jabłkami w roli głównej: szarlotek, racuchów czy jabłecznika. Oferta Jabłkowej Krainy skierowana jest do grup zorganizowanych, całych rodzin i turystów indywidualnych.

Fot. Aktywna Wieś

Wioska Kwiatowa w Żalnie

Kwiatolandia w Żalnie w gminie Kęsowo w powiecie tucholskim powstała w 2013 roku. W Wiosce Kwiatowej można nauczyć się rozpoznawać kwiaty jadalne, grając w "Kwiatowego Piotrusia". Własnoręcznie przygotować pamiątkę: kwiaty z gniecionego papieru, z krepiny, z bibuły, z liści, z filcu, ze wstążek i różnych tkanin dekoracyjnych; biżuterię koralikową, filcową, drewnianą, z bawełny i sutaszu; okolicznościową kartkę z pamiątkową pieczęcią. Grupy zorganizowane, jak i turyści indywidualni mogą wziąć udział w grach tematycznych oraz zabawach ruchowych. Informacje szczegółowe znajdziecie na stronie www.wioskakwiatowa.pl.

Fot. Aktywna Wieś

Owocowa Kraina w Węgiersku

Pewnego razu przez osadę położoną niedaleko golubskiego zamku przejeżdżał magnat węgierski. Jadąc pustkowiem, zauważył stare drzewo śliwy. Zachwycony tym widokiem wysiadł z karety, by zerwać kilka śliwek. Tak mu zasmakowały, że rozkazał zerwać wszystkie owoce i zrobić z nich wino oraz polecił, by w ogrodzie posadzić wiele drzewek śliwki węgierki. Na pamiątkę nazwał osadę Węgiersk. Tyle legenda. We wsi w powiecie golubsko-dobrzyńskim powstała wioska tematyczna Owocowa Kraina. Poznamy tam wielorakie zastosowanie owoców w życiu codziennym. Uczestnicy mogą wziąć udział w pokazie smażenia konfitur z owoców sezonowych połączonym z degustacją. Uczestnicy warsztatów artystycznych inspirowanych owocami własnoręcznie ozdabiają słoik do konfitur, przygotowują owocowe zwierzaczki i cudaczki do dekoracji stołu. Na lubiących biesiadować czeka Owocowe Karaoke z repertuarem owocowo- warzywnych przyśpiewek. Spacer po wsi pozwala odkryć zabytkowy drewniany dom kryty strzechą i poznać drzewa w owocowym sadzie oraz zobaczyć życie zwierząt w wiejskiej zagrodzie.

Fot. Aktywna Wieś

Wioska Początku Życia w Jajkowie

Co było pierwsze – jajko czy kura? Na pytanie, które od wieków dręczy filozofów, najlepiej poszukać odpowiedzi w Jajkowie w Wiosce Początku Życia, której motywem przewodnim są jajka. Wioska leży przy wiodącej na Mazury trasie Toruń-Olsztyn, 9 km za Brodnicą. Do założenia wioski tematycznej mieszkańców zainspirowała nazwa rodzinnej miejscowości. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Społeczności Lokalnej "Po drodze" przygotowało liczne atrakcje dla turystów. Goście wioski odkrywają tajemnice jajek strony przyrodniczo-biologicznej oraz kulinarnej i kulturowej. Wioska oferuje wspólne przygotowywanie potraw z jaj i degustacje lokalnych produktów. Można tu posmakować zupy jajecznej, klopsików z jajek i tzw. jajek w gniazdku oraz ajerkoniaku domowej roboty. W ofercie wioski znajdują się też warsztaty rękodzielnicze – tworzenie ozdób nie tylko wielkanocnych. Zajęcia Wioski Początku Życia odbywają się w maleńkim drewnianym domku z kredensem babuni i licznymi jajkowymi akcentami dekoracyjnymi. Szczegóły znajdziecie na stronie na Facebooku.

Jajkowo leży w pobliżu Brodnickiego Parku Krajobrazowego, gdzie żyje wiele chronionych gatunków ptaków. Kilka kilometrów stąd znajduje się jezioro Bachotek.

Fot. Facebook Wioska Tematyczna "Początku Życia"

Wioska Nocy i Dni w Płonnem

Idea powstania tej wioski nawiązuje do pobytu w Płonnem Marii Dąbrowskiej. We wsi znajduje się Izba Pamięci Marii Dąbrowskiej – gromadząca pamiątki po pisarce, pozostałości zabytkowego pałacu otoczonego parkiem dworskim, Góra Modrzewiowa – na której Dąbrowska pisała i malowała. Płonne było pierwowzorem miejscowości Krępy z powieści "Noce i dni". Organizowane są warsztaty malarskie w plenerze w miejscach, w których malowała Maria Dąbrowska, warsztaty zdobienia kapeluszy, taneczne, decoupage. Odbywają się wieczorki poetyckie, uczty ziemiańskie i sesja zdjęciowa dla pań w stroju Barbary na tle dworskiego parku. O ofercie przeczytacie TUTAJ,

Fot. Aktywna Wieś

Kraina Skrwy - Manufaktura Zdrowia

W miejscowości Rak w gminie Skrwilno, otoczonej lasami i posiadającej specyficzny mikroklimat wpływający na otaczającą wieś roślinność, działa Kraina Skrwy - Manufaktura Zdrowia - gospodarstwo ekologiczne i wioska tematyczna poświęcona miodom i zdrowotnym właściwościom roślin. Kraina Skrwy zajmuje się produkcją i dystrybucją produktów pochodzących głównie z gospodarstw ekologicznych. W Miodowym Ogrodzie w Krainie Skrwy można zapoznać się z powstawaniem i produkcją miodu. Znajduje się tam ekologiczny ogródek warzywny z możliwie jak największą ilością gatunków warzyw. Goście mogą sami wykopać i zbierać je, a następnie samodzielnie ugotować w kociołkach lub na kuchni. Sad daje gościom możliwość samodzielnego zebrania czarnej i czerwonej porzeczki, aronii, czarnego bzu, pigwy oraz zrobienie z nich konfitur, dżemów czy soków. Strona Krainy Skrwy.

Fot. Kraina Skrwy