Jest dopiero początek grudnia i mrozy w Polsce trwają od zaledwie kilku dni, a już zamarzło 8 osób. Prognozy pogody zapowiadają mrozy nawet do -20 stopni. Co prawda na Kujawach i Pomorzu takie temperatury nie grożą, ale i tak będą zagrożeniem życia dla osób bez dachu nad głową. Sprawdzamy, jak wygląda system pomocy w naszym regionie.  

Liczbę osób bezdomnych w regionie bardzo trudno jest dokładnie określić. Oszacowanie jest zadaniem skomplikowanym. Trudności te wynikają przede wszystkim z faktu, że jedynym obiektywnym źródłem informacji jest liczba osób, którym w sposób formalny i oficjalny zostało udzielone wsparcie od instytucji zajmujących się pomocą społeczną. Zgodnie z raportem Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Toruniu z 2022 r. w województwie kujawsko-pomorskim mamy 1557 osób bezdomnych. Według społeczników zajmujących się pomocą niedoszacowanie może sięgać nawet 30 proc. Z uwagi na pandemię COVID-19 w 2021 r. oraz 2022 r. nie zrealizowano kolejnego ogólnopolskiego liczenia osób bezdomnych. Ostatnie badanie przeprowadzone w nocy z 13 na 14 lutego 2019 roku.

Według Rejestru znajdującego się na stronie kujawsko-pomorskiej Komendy Wojewódzkiej Policji obecnie pomocą zajmuje się 25 placówek udzielających tymczasowego schronienia na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Łącznie oferują 1336 miejsc. Liczba noclegowni, schronisk, domów dla osób bezdomnych i ogrzewalni w latach 2018-2023 jest zbliżona. Informacje dotyczące pomocy osobom bezdomnym można uzyskiwać całodobowo w Wojewódzkim Centrum Zarządzania Kryzysowego w Bydgoszczy pod bezpłatnym numerem tel. 987.

Toruń

W Toruniu patrolowaniem miejsc przebywania osób bezdomnych zajmuje się Straż Miejska. W czasie większych mrozów nawet dwa razy dziennie odwiedza pustostany czy bunkry, które zajęły osoby w kryzysie. W 2022 roku strażnicy miejscy 793 razy kontrolowali takie miejsca, a 51 osób, których warunki bytowe zagrażały zdrowiu i życiu przewieziono do Miejskiego Schroniska.

- Nasze działania zaczynamy już w październiku - mówi Jarosław Paralusz z toruńskiej Straży Miejskiej. - Staramy się określić liczbę osób bezdomnych przebywających na terenie miasta. Mamy specjalny wykaz z pełnymi personaliami i miejscem przebywania. Co najważniejsze, jest tam również informacja, czy te miejsca są wyposażone w jakieś źródła ciepła. Na podstawie tego wykazu możemy tam jeździć i na miejscu je po prostu kontrolować. Na terenie Torunia jest ich około 20, ale w każdej chwili mogą pojawić się nowe. Przy bardzo niskich temperaturach kontrolujemy je dwa razy: rano i późnym wieczorem. Informacje przekazujemy do Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie. Bardzo ważna jest reakcja mieszkańców Torunia. Jeżeli widzimy osobę potrzebującą pomocy, to reagujmy. Niska temperatura jest śmiertelnym zagrożeniem dla każdego. Nie chodzi tylko o osoby bezdomne. To może być na przykład cukrzyk albo osoba pod wpływem alkoholu, która się poczuła źle. Przyczyn może być cała masa. Jeżeli nie czujemy się na siłach, to dzwonimy na bezpłatny numer starzy miejskiej 986.

W Toruniu znajdują się dwa schroniska i dwie noclegownie, w których są 163 miejsca:

• Miejskie Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn przy ul. Skłodowskiej-Curie 82-84
• Schronisko dla Osób Bezdomnych - Markot przy ul. Dybowskiej 1
• Noclegownia dla Bezdomnych Kobiet prowadzona przu ul. Szosa Bydgoska 1A
• Miejska Noclegownia dla Bezdomnych Mężczyzn przy ul. Skłodowskiej-Curie 82-84

Ważnym miejscem na pomocowej mapie Torunia jest Coffee House przy ulicy Waryńskiego 19 prowadzony przez Fundację Rozwoju "Wszystko jest możliwe". W każdy piątek osoby bezdomne otrzymują gorący posiłek, mogą wymienić ubrania, umyć się i ostrzyc. Są tam motywowane do wychodzenia z uzależnień i do zmiany życia. Osoby chcące podjąć terapię kierowane są do odpowiednich specjalistów i placówek. Na spotkaniach w Coffee House nie wolno przychodzić pod wpływem alkoholu.

- Pomoc musi być mądra - mówi pomysłodawca toruńskiego punktu Coffee House Dariusz Kaproń. - Pomagamy pod wpływem emocji, ale nie możemy im za bardzo ulec. Podstawowa zasada: nigdy nie dajemy pieniędzy. Osoby bezdomne w 80 procentach są uzależnione od alkoholu. Zdobycie go jest ich potrzebą nadrzędną. Prosząc o pieniądze, mówią, że potrzebują na jedzenie, a faktycznie kupują alkohol. Jeżeli chcecie pomóc, to kupcie im coś do jedzenia, skierujcie do noclegowni, wezwijcie straż miejską czy pogotowie, ale nigdy nie dawajcie pieniędzy. Należy okazać zainteresowanie i współczucie, kupić kawę, coś do jedzenia. Koniecznie zachęcić do zmiany przez rozmowę. To jest klucz. Jednorazowo nikt się nie otworzy. Kierujcie ich do Coffee House, bo my wiemy, jak im pomóc skutecznie.

Od dwóch lat działa w Serce Torunia, czyli organizacja charytatywna kompleksowo pomagająca osobom bezdomnym. Społecznicy na początku pomagali miejscach ich przebywania. Potem zaczęli organizować wydawanie jedzenia w schronisku. Ich pomoc stawała coraz bardziej zaawansowana i obejmowała kolejne aspekty życia. Serce Torunia głównie skupia się osobach, które żyją na ulicy i z powodu np. uzależnień nie korzystają ze schronisk i noclegowni. Od sierpnia przy ul. Legionów społecznicy uruchomili Sercownię. Są tam: punkt medyczny, kuchnia, prysznice, jadłodzielnia, pralnia, punkt aktywizacyjny i punkt fryzjerski. Jest to także miejsce wydawania jedzenia, środków czystości i ubrań. Codziennie odwiedza Sercownię od 40 do 60 osób. Wraz ze spadkiem temperatury zapewne ta liczba wzrośnie.

Bydgoszcz

Bydgoscy strażnicy miejscy tworzą tzw. mapę bezdomności, czyli wykaz miejsc przebywania osób w kryzysie. Zawiera ona 24 lokalizacje w różnych częściach miasta i jest aktualizowana na bieżąco. Strażnicy w 2022 roku przeprowadzili łącznie 365 kontroli. Patrole Straży są także kierowane po zgłoszeniach mieszkańców Bydgoszczy. Są to m.in. wiaty śmietnikowe, klatki schodowe i przystanki. W razie potrzeby osoby te są często przewożone do wytrzeźwienia, a także udzielana im była pomoc medyczna.

Osoby bezdomne, które chcą podjąć współpracę i skorzystać ze schronienia w Centrum Pomocy dla Bezdomnych Kobiet przy ul. Polanka 9 i w Centrum Pomocy dla Bezdomnych Mężczyzn przy ul. Fordońskiej 422 w Bydgoszczy muszą zgłosić się do pracowników socjalnych MOPS Działu Pomocy Środowiskowej nr 6. Schronienie przyznawane jest decyzją administracyjną, po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego i podpisaniu pomiędzy osobą bezdomną i pracownikiem socjalnym kontraktu socjalnego.

W Bydgoszczy znajdują się dwa schroniska, noclegownia i dwie ogrzewalnie. Osoby w kryzysie bezdomności i ubogie mogą skorzystać z czterech jadłodajni przy ul. Ossolińskich 2, ul. Koronowskiej 14, ul. Czartoryskiego 12 i ul. Drukarskiej 6.

Poza pomocą instytucjonalną działa akcja "Bezdomna Bydgoszcz" rozpoczęta przez Grzegorza Przesławskiego. Jest to działanie niesformalizowane oparte na Facebooku. Tam publikowane są informacje o potrzebach osób bezdomnych. Wolontariusze dostarczają żywność, ubrania, poszukują noclegu. Kilka lat temu jedna z bydgoskich firm podarowała kontenery mieszkalne. Dzięki innym udało się podnieść standard kilku pustostanów.
 

Włocławek

Straż miejska we Włocławku wytypowała osiem miejsc, które osoby bezdomne mogą wykorzystywać jako schronienie. Kontrolują je miejscy strażnicy i policja. Służby apelują też, by nie przechodzić wobec takich osób obojętnie.

Funkcjonariusze sprawdzają pustostany, ogrody działkowe, parki, przystanki autobusowe oraz inne miejsca, w których znajdować się mogą osoby potrzebujące pomocy - informuje nadkom. Joanna Seligowska-Ostatek z Komendy Miejskiej Policji we Włocławku. - W ramach codziennych obchodów dzielnicowi zwracają także uwagę na osoby starsze, mieszkające samotnie, które być może nie potrafią same zapewnić sobie zimą odpowiednich warunków. Ma to na celu zapobieżenie przypadkom śmierci w wyniku wyziębienia. Mundurowi informują o zagrożeniach związanych ze spadkiem temperatur, a także wskazują miejsca i placówki, w których można uzyskać pomoc.

We Włocławku znajdują się cztery placówki prowadzone przez Caritas. Trzy to schroniska (w tym jedno dla niepełnosprawnych) i ogrzewalnia.

Z ogrzewalni, która mieści się przy ul. Wyszyńskiego 6, mogą nawet korzystać osoby po nieznacznym spożyciu alkoholu. Na miejscu jest możliwość wykąpania, skorzystania ze środków higienicznych i dezynfekcyjnych. Można także zaopatrzyć się w czystą odzież i buty.

W październiku otwarto Schronisko dla Osób Bezdomnych z Usługami Opiekuńczymi „Jerycho” we Włocławku przy ul. Płockiej 2. To nowy obiekt Caritas Diecezji Włocławskiej.

Grudziądz

W 2022 roku strażnicy miejscy wraz z pracownikami MOPR przeprowadzili 12 kontroli w ramach „Akcji Zima”. Skontrolowano 61 miejsc przebywania osób bezdomnych, gdzie napotkano 39 osób pozbawionych dachu nad głową. Podczas kontroli osoby bezdomne informowano o możliwościach uzyskania pomocy od odpowiednich instytucji, a także o konsekwencjach przebywania na mrozie.

- Grudziądzki Samorząd jak co roku aktywnie włącza się w pomoc osobom bezdomnym, realizując akcję "Zima" - informuje Karol Piernicki, rzecznik prezydenta Grudziądza. - Zgłoszenia dotyczące osób bezdomnych można przekazywać do Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, Straży Miejskiej oraz Komendy Miejskiej Policji, natomiast pomocy udzielają Koło Grudziądzkie Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta, które prowadzi schronisko dla bezdomnych mężczyzn, noclegownię oraz ogrzewalnię. W ten sposób zapewnia schronienie, odzież posiłek oraz kąpiel dla osób, które chcą skorzystać z pomocy i przestrzegają regulaminu.

Schronisko prowadzone przez Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta zapewnia zaspokojenie podstawowych potrzeb: całodobową opiekę, trzy posiłki dziennie i pokoje 4-osobowe. Prowadzone są także działania aktywizujące i terapeutyczne. Podopieczni otrzymują także pomoc prawną i medyczną.

Inowrocław

Osobom bez dachu nad głową oferowane są miejsca w schronisku dla bezdomnych. Jeśli osoba wyrazi chęć, zostaje przewieziona do Schroniska im. św. Brata Alberta dla bezdomnych mężczyzn. Może być również skierowana do innego schroniska poza Inowrocławiem. W razie potrzeby udzielana jest pomoc medyczna. W Inowrocławiu znajduje się także Schronisko dla Bezdomnych Kobiet prowadzone przez Terenowy Komitet Praw Dziecka przy ul. Toruńskiej 26. W przypadku, kiedy osoba bezdomna chciałaby się ogrzać, może skorzystać z ogrzewalni przy ul. Toruńskiej 24. Ogrzewalnia została urządzona w byłej plebanii i zapewnia osobom bez dachu nad głową ciepłe posiłki i schronienie w czasie niesprzyjających warunków atmosferycznych, co ratuje ich zdrowie i życie. Działające przy parafii pw. Zwiastowania NMP w Inowrocławiu Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta jest niezależną katolicką organizacją dobroczynną, stawiającą sobie za cel niesienie pomocy osobom bezdomnym i ubogim. Prowadzi w Inowrocławiu schronisko dla osób bezdomnych, sezonową ogrzewalnię oraz Bank Żywności.

Placówki oferujące pomoc w kryzysie bezdomności na Kujawach i Pomorzu

Brodnica

• Schronisko dla Osób Bezdomnych "Betania" prowadzone przez Brodnickie Centrum Caritas, ul. Gajdy 3c - 56 miejsc

Bydgoszcz

• Schronisko dla Bezdomnych Kobiet prowadzone przez Fundację Inkubator Społeczny, ul. Polanka 9 - 168 miejsc
• Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn prowadzone przez Fundację Inkubator Społeczny, ul. Fordońska 422 - 165 miejsc
• Noclegownia prowadzona przez Fundację Inkubator Społeczny, ul. Fordońska 422 - 50 miejsc
• Ogrzewalnia prowadzona przez Bydgoskie Stowarzyszenie Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo, ul. Al. Ossolińskich 2 - 30 miejsc
• Ogrzewalnia prowadzona przez Zgromadzenie Sióstr Albertynek Posługujących Ubogim, ul. Koronowska 14 - 30 miejsc

Chełmża

• Schronisko dla Osób Bezdomnych Caritas prowadzone przez Toruńskie Centrum Caritas, ul. Polna 20 - 38 miejsc

Grudziądz

• Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn prowadzone przez Koło Grudziądzkie Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta, ul. Parkowa 22/24 - 120 miejsc
• Schronisko dla Bezdomnych Kobiet prowadzone przez PKPS w Grudziądzu, ul. Waryńskiego 36 - 25 miejsc
• Noclegownia dla Bezdomnych Mężczyzn prowadzona przez Koło Grudziądzkie Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta, ul. Parkowa 22/24 - 20 miejsc
• Ogrzewalnia dla bezdomnych mężczyzn prowadzona przez Koło Grudziądzkie Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta, ul. Parkowa 22/24 - 30 miejsc

Inowrocław

• Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn im. Św. Brata Alberta prowadzone przez Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Inowrocławskie, ul. Jacewska - 118 miejsc
• Schronisko dla Bezdomnych Kobiet prowadzone przez Terenowy Komitet Praw Dziecka, ul. Toruńska 26 - 20 miejsc
• Ogrzewalnia prowadzona przez Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Inowrocławskie, ul. Jacewska - 15 miejsc

Kołaczkowo w pow. nakielskim

• Schronisko Judym prowadzone przez Kujawsko-Pomorskie Stowarzyszenie Pomocy Bliźniemu, ul. Powstańców Wielkopolskich 35 - 80 miejsc
• Noclegownia dla Osób Bezdomnych "Judym" prowadzona przez Kujawsko-Pomorskie Stowarzyszenie Pomocy Bliźniemu JUDYM, ul. Powstańców Wielkopolskich 35 -  30 miejsc

Mogilno

• Schronisko dla Bezdomnych Kobiet i Mężczyzn prowadzone przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mogilnie, ul. Łąkowa 1b - 25 miejsc

Nowe pow. świecki

• Ogrzewalnia prowadzona przez Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowem, ul. Tylna - 6 miejsc

Nowy Jasiniec pow. bydgoski

• Schronisko w Nowym Jasińcu prowadzone przez Stowarzyszenie Jesień, Nowy Jasiniec 45 - miejsc

Świecie

• Ośrodek Pomocy Społecznej - Schronisko dla Bezdomnych prowadzone przez Gminę Świecie, ul. Ogrodowa 9B - 22 miejsca

Toruń

• Schronisko dla Osób Bezdomnych - Markot prowadzone przez Stowarzyszenie MONAR, Dybowska 1 Toruń - 43 miejsca
• Miejskie Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn w Toruniu prowadzone przez Gminę Miasta Toruń, ul. Skłodowskiej-Curie 82-84 - 66 miejsc
• Noclegownia dla Bezdomnych Kobiet prowadzona przez Toruńskie Centrum Caritas, ul. Szosa Bydgoska 1A - 4 miejsca
• Miejska Noclegownia dla Bezdomnych Mężczyzn prowadzona przez Gminę Miasta Toruń, ul. Skłodowskiej-Curie 82-84 - 50 miejsc

Włocławek

• Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn prowadzone przez Caritas Diecezji Włocławskiej, ul. Płocka 2 - 50 miejsc
• Schronisko dla Niepełnosprawnych Osób Bezdomnych prowadzone przez Caritas Diecezji Włocławskiej, ul. Karnkowskiego 7 - 25 miejsc
• Schronisko dla Bezdomnych Kobiet i Mężczyzn prowadzone przez Caritas Diecezji Włocławskiej, ul. Karnkowskiego 7 - 125 miejsc
• Ogrzewalnia prowadzona przez Caritas Diecezji Włocławskiej, ul. Wyszyńskiego 6 - 15 miejsc