Agresja Rosji zasadniczo zmieniła skalę obecności pracowników z Ukrainy na polskim rynku pracy. Otwarcie naszych granic dla przeżywających wojenny dramat sąsiadów, a co za tym idzie napływ ogromnej rzeszy uchodźców spowodował duży wzrost liczby pracujących w Polsce obywateli Ukrainy. Z czasem sytuacja zaczęła się stabilizować, ba, pojawił się nawet niepokój, że potrzebni polskiej gospodarce pracownicy z Ukrainy zaczną wyjeżdżać do innych krajów. Jak dziś – ponad półtora roku po agresji – wygląda sytuacja ukraińskich obywateli na rynku pracy Kujaw i Pomorza?

Jak zwykle sporo ciekawych wniosków wyciągnąć można z comiesięcznego, kompleksowego raportu Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu – „Obywatele Ukrainy na kujawsko-pomorskim rynku pracy we wrześniu 2023 roku”. Wszystkie dane pochodzą z tego opracowania.

Ilu obywateli Ukrainy ma PESEL?

Ile osób przyjechało do nas od początku agresji, czyli od 24 lutego 2022 roku? Z danych Straży Granicznej wynika, że do 30 września 2023 roku granicę ukraińsko-polską przekroczyło 16 milionów osób. W tym samym czasie na Ukrainę wyjechało jednak 14,2 mln osób. Co oczywiście nie oznacza, że różnica to liczba przebywających w Polsce Ukraińców. Na terenie naszego kraju 10 października 2023 roku przebywało 957,2 tys. obywateli Ukrainy z nadanym numerem PESEL 

W tej grupy  jedynie 31,5 tys. (3,3 proc. ) przebywało w województwie kujawsko-pomorskim, co oznacza, że na pewno nie jesteśmy „pierwszym wyborem” dla obywateli Ukrainy. Ze względu na charakter tej grupy (w dużej części to uchodźcy wojenni) w kujawsko-pomorskim 57,4 proc. stanowiły osoby pełnoletnie, z których 76,2 proc. to kobiety.

Na jakiej zasadzie Ukraińcy pracują w Polsce?

Jak przypomina WUP, do 2022 roku obywatele Ukrainy pracowali na terenie naszego województwa przede wszystkim na podstawie oświadczeń o powierzeniu pracy. Wprowadzenie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa umożliwiło obywatelom tego kraju podejmowanie pracy w oparciu o zgłoszenie podjęcia pracy.

Jak informuje WUP, od stycznia do końca września 2023 roku pracodawcy z województwa kujawsko-pomorskiego przekazali 27 389 powiadomień o podjęciu pracy przez obywateli Ukrainy (w całej Polsce było to 837,1 tys. powiadomień), a od początku wybuchu wojny było to łącznie 54 529 powiadomień o podjęciu pracy (w Polsce 1,6 mln), przy czym trzeba zaznaczyć, że jednej osoby mogło dotyczyć więcej niż jedno powiadomienie.

Większość (79 proc.) powiadomień dotyczyło podjęcia pracy w ramach umowy zlecenia – umowy o świadczenie usług. Pracę podejmowały przede wszystkim kobiety, ale warto zauważyć, że ich odsetek wśród podjęć pracy maleje (teraz 58,4 proc., a w 2022 roku było to 65,9 proc.).

Gdzie pracują Ukraińcy?

Kogo dotyczyły powiadomienia o podjęciu pracy? Najczęściej pracowników wykonujących prace proste (41,9 proc.). W mniejszym stopniu zatrudniano robotników przemysłowych i rzemieślników (27,9 proc.) oraz operatorów i monterów maszyn i urządzeń (15,7 proc.).

Województwo kujawsko-pomorskie zajmowało 10. miejsce pod względem liczby powiadomień o podjęciu pracy. Dodajmy tu, że i ludnościowo, i wielkościowo jesteśmy 10. województwem w Polsce.

W kujawsko-pomorskim najwięcej powiadomień pracodawców o podjęciu pracy przez obywateli Ukrainy dokonali pracodawcy z siedzibą w: Bydgoszczy (42,6 proc. - wysokie, 13 miejsce wśród powiatów z całej Polski), Toruniu (11,7 proc.) oraz powiecie toruńskim (11,2 proc.).

W 24 719 powiadomieniach o podjęciu pracy wskazane miejsce wykonywania pracy leżało na terenie województwa kujawsko-pomorskiego4 (90,3 proc. powiadomień w województwie i 3 proc. powiadomień w Polsce). Pracodawcy jako miejsce pracy najczęściej wskazywali:

• Bydgoszcz – 10 734 powiadomienia (43,4%),
• Toruń – 3114 powiadomień (12,6%),
• powiat bydgoski – 2082 powiadomienia (8,4%).

A co z bezrobotnymi?

Jak informuje raport WUP od stycznia do końca września 2023 roku w PUP województwa dokonano 1742 rejestracje obywateli Ukrainy (w Polsce 34,7 tys. rejestracji). Warto dodać, że liczba rejestracji z każdym miesiącem się zmniejszała.

Najliczniej rejestrowały się osoby pomiędzy 35 a 44 rokiem życia (38,5 proc.) oraz w wieku 25-34 lata (28,8 proc.). Rejestracje dotyczyły głównie kobiet (1466 osób – 84,2 proc.). Województwo kujawsko-pomorskie zajmowało 9. miejsce pod względem liczby rejestracji obywateli Ukrainy, a zarejestrowani na terenie województwa stanowili 5 proc. wszystkich zarejestrowanych w Polsce. Rekordziści w tym wypadku to województwa: mazowieckie (16,3 proc.) oraz małopolskie (16,1 proc.). W świętokrzyskim za to było to jedynie 2,2 proc.

W 2023 roku najwięcej rejestracji dokonano w Bydgoszczy (19,1 proc.), Toruniu (15,4 proc.)
oraz Grudziądzu (11,1 proc.). W tym samym czasie z ewidencji PUP wyrejestrowano 1919 obywateli Ukrainy.

Jedynie 595 Ukraińców

W końcu września 2023 roku w PUP województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowanych pozostawało jedynie 595 obywateli Ukrainy (w Polsce 14,2 tys. bezrobotnych i poszukujących pracy). Było to 9. miejsce w kraju. W ciągu miesiąca liczba ta zmniejszyła się w województwie o 33 osoby.

W końcu września 2023 roku obywatele Ukrainy stanowili tylko 1,1 proc. zarejestrowanych w PUP
z terenu województwa. W poszczególnych powiatach województwa udział ten wynosił
od 0,2 proc. w powiecie golubsko-dobrzyńskim i radziejowskim do 3,2 proc. w Bydgoszczy.

Grafiki pochodzą z raportu WUP.

• Grafika „Rejestracje obywateli Ukrainy w PUP według daty – dane miesięczne”. Źródło: Opracowanie WUP w Toruniu na podstawie danych z Centralnego Systemu Analityczno-Raportowego (CeSAR) – data pobrania 06.10.2023 roku.
• Grafika ” Zarejestrowani obywatele Ukrainy według powiatów. Stan w dniu 30.09.2023 roku”. Żródło: Opracowanie WUP w Toruniu na podstawie danych z Centralnego Systemu Analityczno-Raportowego (CeSAR) – data pobrania 06.10.2023 roku.