Działał przed ponad 80 lat i był świadkiem historii. Dworzec Toruń Północny przez lata popadał w ruinę, jednak już niebawem ma zyskać nowe życie. Właścicielem obiektu już został Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Zabytkowy dworzec
- Dnia 7 października oddany zostanie do użytku publicznego nowy - 6,05 km długi tor kolejki Toruń Mokre, ze stacyą Toruń Północ dla połączenia komunikacyi z kolejną Toruń Czarnowo - czytamy w wydaniu Gazety Toruńskiej z 7 października 1909 roku. Zaledwie kilka miesięcy później, bo w lutym 1910 roku stacja została otwarta dla ruchu osobowego. Wówczas uruchomiono połączenie do Czarnowa.
Znajdujący się nieopodal skrzyżowania Szosy Chełmińskiej i Polnej dworzec w latach 1909-1912 nazywał się Thorn Nord, a następnie Thorn Nord (Kleinbf.) (1912-1920), Toruń Północny (1920-1939), Thorn Nord (1939-1945) i Toruń Północny (od zakończenia wojny do dziś). Do lat 60. funkcjonowało tam połączenie do Czarnowa, zaś do lat 90. do Unisławia.
Dworzec śmiało można nazwać świadkiem historii. To właśnie z tej stacji Toruń opuszczali rosyjscy żołnierze, którzy służyli w 902 samodzielnym batalionie pontonowym oraz 899 składnicy amunicji i uzbrojenia lotniczego Armii Radzieckiej. Ich jednostki znajdowały się nieopodal dworca.
Ruch pasażerski na dworcu Toruń Północny zawieszono 18 października 1991 roku, a całość zamknięto w 1992 roku. Od czego czasu obiekt popadał w ruinę, a tory zaczęły zarastać. Co ważne, od 2018 roku dworzec Toruń Północny znajduje się na liście zabytków.
Walka o historię
Od 2015 roku Gmina Miasta Toruń zabiegała o pozyskanie nieruchomości od spółki PKP. - Dążenie gminy do pozyskania budynku było reakcją na apel mieszkańców zainteresowanych losami byłego dworca. W sprawę ratowania obiektu zaangażowali się nie tylko społecznicy, ale także toruńscy radni, artyści oraz wykładowcy UMK w Toruniu. Obiekt był zbędny z punku widzenia funkcjonowania Spółki Polskie Koleje Państwowe S.A., a przejęcie przez miasto nieruchomości w dalszej perspektywie dawało możliwość na podjęcie dalszych kroków w kierunku jego rewitalizacji i przystosowania na potrzeby mieszkańców - informuje Paula Gałązka z toruńskiego magistratu.
9 września 2020 roku PKP S.A. nieodpłatnie przekazało nieruchomość Gminie Miasta Toruń. Zaznaczono, że obiekt ma być wykorzystany na cele związane z inwestycjami infrastrukturalnymi służącymi wykonywaniu zadań własnych w dziedzinie transportu. Z uwagi na konieczność zachowania funkcji transportowych rozważano możliwość przeznaczenia nieruchomości na stację rowerową, punkt naprawy z funkcją komercyjną np. kawiarnią. W istniejącej wówczas perspektywie finansowej Unii Europejskiej brak było możliwości pozyskania środków na remont obiektu.
Przyszłość dworca stanęła pod znakiem zapytania. Wtedy do gry wkroczył Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego, który w marcu 2021 zapytał o możliwość przekazania zabytkowej stacji. 21 lipca 2022 r. została podjęta uchwała nr 899/22 Rady Miasta Torunia w sprawie wyrażenia zgody na przekazanie przez Gminę Miasta Toruń w drodze darowizny między innymi nieruchomości położonej w Toruniu przy ul. Szosa Chełmińska 178A na rzecz Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Po latach starań 12 grudnia 2024 roku doszło do podpisania aktu notarialnego. Na mocy dokumentu nowym właścicielem dworca już oficjalnie został Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Co dalej?
Władze województwa zdecydowały, że na dworcu Toruń Północny powstanie minimuzeum kolejnictwa. Ze stacji w region ma ruszać także kolejka wykorzystująca ekologiczny parowóz. Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego posiada już wszystkie niezbędne pamiątki.
- Tam będzie mini muzeum kolejnictwa i będziemy obsługiwać z tego miejsca transport turystyczny. Będą organizowane wyjazdy ekologicznym parowozem w województwo. Tam, gdzie docierają tory. Powstaje miejsce, które przywracamy do pierwotnych funkcji. Nic nie będziemy zmieniać, odtworzymy budynek takim, jakim był - mówił marszałek Piotr Całbecki. Pod koniec stycznia 2024 obiekt został ogrodzony i zabezpieczony.
